ภาวะกระดูกสันหลังเสื่อม (Degenerative Spine Disease) เป็นหนึ่งในโรคกระดูกที่พบบ่อยในคนวัยทำงาน โดยเฉพาะกลุ่มที่นั่งทำงานหน้าคอมพิวเตอร์นาน หรือมีพฤติกรรมก้มเล่นโทรศัพท์บ่อย ภาวะนี้เกิดจากการเสื่อมของหมอนรองกระดูก ข้อต่อ และกระดูกสันหลัง ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดหลัง ปวดคอ หรืออาการชาร้าวลงแขนขา หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี
ภาวะกระดูกสันหลังเสื่อมคืออะไร
กระดูกสันหลังของคนเราประกอบด้วยปล้องกระดูก หมอนรองกระดูก ข้อต่อ และกล้ามเนื้อพยุงหลัง เมื่ออายุมากขึ้นหรือใช้งานผิดท่า ส่วนประกอบเหล่านี้จะค่อย ๆ เสื่อมสภาพ ทำให้ช่องว่างระหว่างกระดูกแคบลง เกิดแรงกดทับต่อเส้นประสาท จนเกิดอาการปวดหลัง ปวดคอ หรือชาร้าวลงแขนและขา
อายุที่มากขึ้น โครงสร้างกระดูกและหมอนรองกระดูกเสื่อมสภาพตามเวลาพฤติกรรมการใช้ชีวิต นั่งทำงานนาน ยกของหนัก หรือออกกำลังกายไม่เพียงพอน้ำหนักตัวเกิน เพิ่มแรงกดต่อกระดูกสันหลังท่าทางไม่ถูกต้อง เช่น นั่งหลังค่อม ก้มดูโทรศัพท์บ่อยอุบัติเหตุหรือการบาดเจ็บ อาจส่งผลให้กระดูกสันหลังบิดหรือเสียรูปพันธุกรรมและโครงสร้างร่างกาย บางคนมีแนวโน้มเกิดการเสื่อมเร็วกว่าปกติ
อาการของภาวะกระดูกสันหลังเสื่อม
ปวดหลังส่วนล่างหรือปวดต้นคอเป็นประจำ
ปวดร้าวลงแขนหรือขา
ชา หรือกล้ามเนื้ออ่อนแรง
เคลื่อนไหว ก้ม หรือเงยลำบาก
หากรุนแรง อาจเดินลำบากหรือควบคุมการขับถ่ายไม่ได้
วิธีวินิจฉัยภาวะกระดูกสันหลังเสื่อม
แพทย์จะซักประวัติ ตรวจร่างกาย และอาจแนะนำการตรวจเพิ่มเติม เช่น
X-ray: ดูแนวกระดูกและระยะห่างของหมอนรองกระดูก
MRI: ตรวจหาภาวะหมอนรองกระดูกปลิ้นหรือเส้นประสาทถูกกดทับ
CT Scan: ประเมินความผิดปกติของโครงสร้างกระดูกอย่างละเอียด
แนวทางการรักษาภาวะกระดูกสันหลังเสื่อม
การรักษาแบบไม่ผ่าตัด
ยาแก้ปวด ยาคลายกล้ามเนื้อ
กายภาพบำบัด ฝึกกล้ามเนื้อหลังและแกนกลางลำตัว
ปรับพฤติกรรมการนั่ง เดิน และยกของให้ถูกวิธี
ฉีดยาลดการอักเสบเฉพาะจุด
การรักษาแบบผ่าตัด
หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 6–12 สัปดาห์ หรือเส้นประสาทถูกกดทับรุนแรง แพทย์อาจพิจารณาการผ่าตัด เช่น
ผ่าตัดหมอนรองกระดูก (Discectomy)
ผ่าตัดขยายโพรงกระดูก (Laminectomy)
ผ่าตัดเชื่อมกระดูกสันหลัง (Spinal Fusion)
ปัจจุบันมีการผ่าตัดแบบแผลเล็ก (MIS: Minimally Invasive Surgery) เป็นการผ่าตัดโดยการนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วย เช่น การผ่าตัดส่องกล้อง เพื่อจะลดขนาดของแผลผ่าตัด รวมถึงทำให้สามารถเห็นบริเวณที่ทำการผ่าตัดได้ชัดเจนมากขึ้น รวมถึงการใส่โลหะยึดตรึงกระดูกสันหลังด้วยระบบนำวิถี (Navigator) ช่วยให้สามารถใส่โลหะยึดตรึงกระดูกได้แม่นยำมากยิ่งขึ้น
การป้องกันภาวะกระดูกสันหลังเสื่อม
ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เช่น ว่ายน้ำ เดิน หรือโยคะ
นั่งและยืนในท่าที่ถูกต้อง
หลีกเลี่ยงการยกของหนักหรือก้มผิดท่า
ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
พักผ่อนให้เพียงพอ
ควรพบแพทย์เมื่อใด
หากมีอาการปวดหลังหรือปวดคอเรื้อรัง ชา อ่อนแรง หรือมีปัญหาการเดิน ควรรีบพบแพทย์ชำนาญการด้านกระดูกสันหลัง เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสมตั้งแต่ระยะแรก
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวโรคกระดูกสันหลังเสื่อม
ภาวะกระดูกสันหลังเสื่อมพบได้ในวัยทำงานจริงไหม?
จริงครับ ไลฟ์สไตล์นั่งนาน ก้มจอนาน ยกของผิดท่า และกล้ามเนื้อแกนกลางอ่อนแรง ล้วนเร่งการเสื่อมและกระตุ้นอาการในคนอายุ 25–45 ปีได้
ภาวะกระดูกสันหลังเสื่อมต่างจากหมอนรองกระดูกปลิ้นอย่างไร?
กระดูกสันหลังเสื่อมเป็น “สภาพการเสื่อมของโครงสร้างหลัง” โดยรวม ส่วนหมอนรองกระดูกปลิ้น (Herniated Disc) เป็นภาวะหนึ่งที่เกิดขึ้นจากการเสื่อม หมอนรองกระดูกที่สึกจะปลิ้นออกมากดทับเส้นประสาท ทำให้มีอาการปวดร้าวหรือชา
ภาวะกระดูกสันหลังเสื่อมรักษาหายไหม?
รักษาได้ครับ หากตรวจพบตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ส่วนใหญ่สามารถรักษาได้ด้วยวิธีไม่ผ่าตัด เช่น กายภาพบำบัด ปรับท่าทาง หรือฉีดยาลดอักเสบ แต่หากอาการรุนแรงจนเส้นประสาทถูกกดทับ อาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อบรรเทาอาการ
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
ศูนย์กระดูกสันหลัง โรงพยาบาลเวชธานี อินเตอร์เนชั่นแนล02-734-0000
Medically Reviewed by
นพ. กิติเดช บุญชัย
ศัลยศาสตร์กระดูกและข้อ
ศัลยศาสตร์กระดูกและข้อ - โรคกระดูกสันหลัง
Readers’ Rating
5.0 out of 5 stars (based on 7 reviews)
