มะเร็งปอด (Lung Cancer)

มะเร็งปอด (Lung Cancer) เป็นมะเร็งที่คนทั่วโลกป่วยและเสียชีวิตมากที่สุดซึ่งจากสถิติองค์การอนามัยโลก ปี 2022 พบว่า แต่ละปีมีผู้ป่วยมะเร็งรายใหม่ประมาณ 2.5 ล้านคน เสียชีวิตประมาณ 1.8 ล้านคน สำหรับประเทศไทย มะเร็งปอดพบเป็นอันดับ 2 รองจากมะเร็งตับและท่อน้ำดี โดยพบผู้ป่วยรายใหม่ 17,222 คน เฉลี่ยวันละ 48 คน เสียชีวิตเฉลี่ยวันละ 40 คน จัดเป็นภัยเงียบที่อันตราย เนื่องจากในระยะแรกมักไม่แสดงอาการที่ชัดเจน แต่จะปรากฏสัญญาณเตือนเมื่อโรคได้ลุกลามไปมากแล้ว อย่างไรก็ตาม หากตรวจพบมะเร็งปอดตั้งแต่ระยะเริ่มต้นและเข้ารับการรักษาอย่างถูกวิธี ก็มีโอกาสสูงที่จะรักษาให้หายขาดและกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ

ประเภทของมะเร็งปอด

มะเร็งปอดแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักตามลักษณะของเซลล์ 

• มะเร็งปอดชนิดเซลล์ไม่เล็ก (Non-Small Cell Lung Cancer) เป็นชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด ประมาณ 85-90% ของผู้ป่วยทั้งหมด มีการเจริญเติบโตและแพร่กระจายได้ช้ากว่าอีกชนิดหนึ่ง ทำให้มีโอกาสรักษาให้หายขาดได้ด้วยการผ่าตัดหากตรวจพบตั้งแต่ในระยะแรก
• มะเร็งปอดชนิดเซลล์เล็ก (Small Cell Lung Cancer) พบได้น้อย ประมาณ 10-15% แต่มีความรุนแรงสูงกว่า เนื่องจากเซลล์มะเร็งจะเติบโตและแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็ว การรักษาหลักจะไม่ใช่การผ่าตัด แต่เน้นการใช้ยาเคมีบำบัดและการฉายรังสี

อาการของมะเร็งปอด

ในระยะเริ่มต้น มะเร็งปอดมักไม่แสดงอาการ แต่เมื่อก้อนมะเร็งมีขนาดใหญ่ขึ้นหรือลุกลาม อาจพบสัญญาณเตือนที่ควรสังเกต ดังนี้

• ไอเรื้อรังเป็นเวลานาน ไอมีเสมหะปนเลือด
• หายใจลำบาก หอบเหนื่อยง่าย
• เจ็บแน่นหน้าอกเวลาหายใจ
• เสียงแหบ
• อ่อนเพลียผิดปกติ
• เบื่ออาหาร
• น้ำหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ
• มีอาการบวมที่บริเวณใบหน้า ลำคอ และแขน

อาการเหล่านี้อาจเกิดจากโรคอื่นที่เกี่ยวกับปอดได้เช่นกัน ดังนั้นผู้ที่มีอาการควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุที่แท้จริง

ระยะของมะเร็งปอด

การประเมินระยะของมะเร็งปอดเป็นขั้นตอนสำคัญที่ช่วยให้แพทย์วินิจฉัยโรคและวางแผนการรักษาที่เหมาะสมได้ โดยจะพิจารณาจากขนาดของก้อนมะเร็ง การแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองและอวัยวะอื่น ๆ

ระยะของมะเร็งปอดชนิดเซลล์เล็ก (SCLC)

เนื่องจากเป็นชนิดที่แพร่กระจายเร็ว จึงแบ่งออกเป็น 2 ระยะ

• ระยะจำกัด (Limited Stage) เซลล์มะเร็งอยู่เพียงข้างเดียวของปอดและอาจลามไปต่อมน้ำเหลืองข้างเดียวกัน
• ระยะลุกลาม (Extensive Stage) เซลล์มะเร็งได้แพร่กระจายไปยังปอดอีกข้าง หรืออวัยวะส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย

ระยะของมะเร็งปอดชนิดเซลล์ไม่เล็ก (NSCLC)

แบ่งออกเป็น 4 ระยะ

• ระยะที่ 1 ก้อนมะเร็งอยู่เฉพาะในเนื้อปอด ยังไม่แพร่กระจายไปที่ต่อมน้ำเหลือง และจะยังไม่มีการแสดงความผิดปกติออกมา
• ระยะที่ 2 ก้อนมะเร็งมีขนาดใหญ่กว่า 4 เซนติเมตร หรือเริ่มลุกลามไปยังต่อมน้ำเหลืองที่ขั้วปอดข้างเดียวกัน
• ระยะที่ 3 มะเร็งลุกลามไปที่ปอดกลีบอื่น ๆ ในข้างเดียวกัน และต่อมน้ำเหลืองบริเวณกลางช่องอก
• ระยะที่ 4 เป็นระยะแพร่กระจาย โดยเซลล์มะเร็งได้กระจายไปยังอวัยวะส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย เช่น ตับ กระดูก ต่อมหมวกไตและสมอง 

สาเหตุของมะเร็งปอด

มะเร็งปอดเกิดจากการที่เซลล์ภายในปอดเจริญเติบโตผิดปกติอย่างรวดเร็วและไม่สามารถควบคุมได้ ทำให้มีขนาดใหญ่ขึ้นและพัฒนาเป็นก้อนเนื้อร้าย  อาจตรวจพบตั้งแต่ขนาดเล็กได้ แต่ส่วนใหญ่มักพบในระยะลุกลามถึงเกือบประมาณ 50%

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดมะเร็งปอด

แม้จะยังไม่สามารถระบุสาเหตุที่ชัดเจนได้ทั้งหมด แต่มีปัจจัยหลายอย่างที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งปอดอย่างมีนัยสำคัญ

• การสูบบุหรี่และควันบุหรี่มือสอง เป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุด โดยผู้ที่สูบบุหรี่จัดมีความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งปอดมากกว่าผู้ที่ไม่สูบบุหรี่ 10 เท่า ผู้ที่อยู่ใกล้ชิดกับผู้ที่สูบบุหรี่ สูดดมเอาควันบุหรี่จากผู้ที่สูบบุหรี่เข้าไปเป็นประจำจะมีความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งปอดมากกว่าคนทั่วไป 2 เท่า
• การสัมผัสสารก่อมะเร็ง การทำงานหรืออาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ต้องสัมผัสสารอันตรายเป็นเวลานาน เช่น แร่ใยหิน ก๊าซเรดอน สารหนู โครเมียม รวมถึงฝุ่นละออง PM2.5
• ประวัติครอบครัว หากมีญาติสายตรงเคยป่วยเป็นมะเร็งปอด ก็จะมีความเสี่ยงสูงกว่าคนทั่วไป
• อายุที่เพิ่มขึ้น ความเสี่ยงจะสูงขึ้นตามอายุ โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุเกิน 50 ปีขึ้นไป แต่ก็สามารถพบได้ในคนอายุน้อยกว่า 50 ปีเช่นกัน