ခြေကျင်းဝတ်အရွတ်များ ဒဏ်ရာရသောအခါ ဘာဖြစ်မည်နည်း။

Ankle sprain သည်Ankle strainနှင့် ကွဲပြားသည်။ Ankle Sprain ခြေကျင်းဝတ်အရွတ်ဆွဲခြင်းသည် ဆန့်ထားသော သို့မဟုတ် စုတ်ပြဲနေသော အရွတ်ဖြစ်ပြီး၊ Ankle Strain ခြေကျင်းဝတ်အရွတ်ဆွဲခြင်းသည် ဆန့်ထားသော သို့မဟုတ် စုတ်ပြဲနေသော ကြွက်သားဖြစ်သည်။ အရွတ်များသည် သင့်ခြေကျင်းဝတ်၏ ဘေးနှစ်ဖက်တွင် ရှိပြီး အောက်ပါတို့ ပါဝင်နိုင်သည်

• Posterior talofibular ligament
• Anterior talofibular ligament
• Calcaneofibular ligament

၎င်းတို့သည် သင့်ခြေကျင်းဝတ်၏ အပြင်ဘက်ရှိ ခြေထောက်နှင့် ခြေထောက်အရိုးများကို ဆက်သွယ်ပေးသော အရွတ်တိုများဖြစ်သည်။

၎င်းတို့ သို့မဟုတ် အခြားခြေကျင်းဝတ်အရွတ်များသည် အရွတ်ဆွဲခြင်းဖြစ်စေသည့်အထိ ဆန့်လာသောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် ခြေထောက်ကို မှန်ကန်စွာ ထောက်ပံ့နိုင်စွမ်း ဆုံးရှုံးသွားပြီး လမ်းလျှောက်ခြင်းကဲ့သို့သော ရိုးရှင်းသည့် လှုပ်ရှားမှုများမှတစ်ဆင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ပြန်လည်အရွတ်ဆွဲနိုင်သည်။

ကြာရှည်စွာ မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခြင်းနှင့် အားနည်းခြင်း

မကြာခဏဆိုသလို လူနာသည် ခြေကျင်းဝတ် ထပ်မံဒဏ်ရာရမည်ကို စိုးရိမ်ခြင်းမရှိဘဲ ဟန်ချက်ညီအောင် ထိန်းသိမ်းရန် သို့မဟုတ် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများကို ပြီးမြောက်ရန် အခက်အခဲရှိတတ်သည်။ နာတာရှည် ဘေးတိုက် ခြေကျင်းဝတ် မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခြင်းသည် ဘေးတိုက် အရွတ်များ ပြတ်တောက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ဤအရွတ်များ မလုံလောက်စွာ ပျောက်ကင်းခြင်းသည် ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ dynamic stabilizers များ အားနည်းခြင်း သို့မဟုတ် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်းနှင့် ပေါင်းစပ်ပြီး အဆစ်ထောက်ပံ့မှုကို ထိခိုက်စေပြီး စက်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် လုပ်ဆောင်ချက်ဆိုင်ရာ မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

ခြေကျင်းဝတ် ကြွက်တက်ခြင်း ရောဂါရှာဖွေခြင်း

ပြင်းထန်သော ခြေကျင်းဝတ် ကြွက်တက်ခြင်းသည် အရိုးကျိုးခြင်းကို ဖယ်ထုတ်ရန် လက်တွေ့ရောဂါရှာဖွေမှု လိုအပ်ပါသည်။ ၎င်းကို X-ray ဖြင့် ပြုလုပ်လေ့ရှိပြီး ခြေကျင်းဝတ် အရိုးများ၏ ရှင်းလင်းသော ပုံရိပ်ကို ပေးစွမ်းပြီး ကျိုးခြင်း ရှိမရှိ စစ်ဆေးရန် အသုံးပြုသည်။

ခြေကျင်းဝတ် ကြွက်တက်ခြင်းအတွက် စံကုသမှု

ခြေကျင်းဝတ် ကြွက်တက်ခြင်းကို ရောဂါရှာဖွေပြီးနောက် စံကုသမှုမှာ အနားယူခြင်း၊ ရေခဲကပ်ခြင်း၊ ဖိခြင်းနှင့် မြှင့်တင်ခြင်း (RICE) ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ကနဦး ရောင်ရမ်းခြင်းကို လျှော့ချရန် ကူညီပေးနိုင်ပြီး ကြွက်တက်ပြီးနောက် ချက်ချင်းစတင်သင့်သည်။

ရောင်ရမ်းခြင်း လျော့ကျသွားသည်နှင့် ခြေကျင်းဝတ် စည်းခြင်းနှင့် တိပ်ကပ်ခြင်းသည် လူနာအား နာကျင်မှုများစွာမရှိဘဲ ရွေ့လျားနိုင်ရန် လုံလောက်သော အထောက်အပံ့ကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်။ သို့သော် ခြေကျင်းဝတ် ကြွက်တက်ခြင်း ဆက်လက်ဖြစ်ပွားပါက ခွဲစိတ်ကုသမှု လိုအပ်နိုင်သည်။

အရွတ်ပြုပြင်ခွဲစိတ်မှု

ခြေကျင်းဝတ်အရွတ်အများစုသည် RICE၊ bracing နှင့် တိပ်ကပ်ခြင်းကဲ့သို့သော ရှေးရိုးစွဲကုသမှုများကို ကောင်းစွာတုံ့ပြန်သော်လည်း လူနာအချို့သည် မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် ထပ်ခါတလဲလဲ အရွတ်များဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို ဆက်လက်ခံစားနေရဆဲဖြစ်သည်။ ထိုကဲ့သို့သောကိစ္စများတွင်၊ ခြေကျင်းဝတ်၏ အပြင်ဘက်ရှိ ပျက်စီးနေသော အရွတ်များကို ပြုပြင်ရန် သို့မဟုတ် အားဖြည့်ရန် အရွတ်ပြုပြင်ခွဲစိတ်မှု လိုအပ်နိုင်ပြီး ရေရှည်တည်ငြိမ်မှုနှင့် လုပ်ဆောင်ချက်ကို ပြန်လည်ရရှိစေပါသည်။

ခြေကျင်းဝတ်အရွတ်ပြုပြင်ခြင်း (Broström Repair) ခွဲစိတ်မှုသည် အပြင်ဘက် (Lateral) အရွတ်များကို တင်းကျပ်စေသည်။ အပြင်ဘက်ရှိ အဓိကအရွတ်နှစ်ခုမှာ anterior talofibular ligament နှင့် calcaneofibular ligament တို့ဖြစ်သည်။

ခွဲစိတ်ဆရာဝန်သည် ဤအရွတ်များကို ဖြုတ်ပြီး ပိုမိုတင်းကျပ်သောနေရာတွင် ပြန်လည်တပ်ဆင်ခြင်းဖြင့် ပြုပြင်မှုလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ယင်းအရွတ်များကို အသုံးပြုနိုင်မနိုင် စစ်ဆေးရမည်။ သို့သော်၊ တစ်ခါတစ်ရံ အရွတ်များသည် ပြုပြင်ရန် အလွန်အားနည်းလွန်းခြင်း သို့မဟုတ် ပျက်စီးနေပါသည်။ ၎င်းသည် မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခြင်း နှစ်ပေါင်းများစွာ၊ ယခင်ခွဲစိတ်မှု မအောင်မြင်ပြီးနောက် သို့မဟုတ် သဘာဝအတိုင်း အဆစ်များ အလွန်လျော့ရဲနေသူများတွင် ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ ဤကိစ္စများတွင်၊ ခွဲစိတ်ဆရာဝန်သည် အတုအရွတ် (သို့မဟုတ် InternalBrace™ ကဲ့သို့သော ခိုင်မာသော ချုပ်ရိုးတိပ်) ဖြင့် ပြုပြင်မှုကို အားဖြည့်ပေးနိုင်သည်။ “InternalBrace သို့မဟုတ် အတုအရွတ်” ဖြစ်စေ၊ ယင်းခွဲစိတ်ပြီးနောက် ပိုမိုခိုင်မာပြီး ပိုမိုယုံကြည်စိတ်ချရသော တည်ငြိမ်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်ပြီး ပိုမိုမြန်ဆန်စွာ စောစီးစွာ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေသောကြောင့် လူနာများသည် ပုံမှန်ပြုပြင်မှုထက် ပိုမိုမြန်ဆန်စွာ ညင်သာစွာ လှုပ်ရှားမှုကို စတင်နိုင်ပါသည်။

ယနေ့ခေတ်တွင် ကျွန်ုပ်တို့၏ အထူးကုဆရာဝန်များသည် အရွတ်အတုများသုံးခြင်းအားဖြင့် ခေတ်မီ arthroscopic ligament ပြုပြင်ခြင်းကို ပေးဆောင်ပါသည် – ယခင်ကုထုံးအဟောင်းနည်းစနစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက သက်တောင့်သက်သာရှိမှုနှင့် ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာမှုကို တိုးတက်စေသည့် နောက်မျိုးဆက်လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

• နာကျင်မှုနှင့် ရောင်ရမ်းမှုနည်းပါးခြင်း – ခွဲစိတ်မှုသေးငယ်ခြင်းနှင့် တစ်ရှူးများကို ညင်သာစွာကိုင်တွယ်ခြင်းသည် ဒဏ်ရာနည်းပါးခြင်းကို ဆိုလိုသည်။
• ဆေးရုံတက်ချိန် ပိုတိုခြင်း – လူနာအများစုသည် ထိုနေ့တွင်ပင် အိမ်ပြန်သွားနိုင်ကြသည်။
• ပိုမိုမြန်ဆန်စွာ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာခြင်း – ခြေကျင်းဝတ်ကို ညင်သာစွာ လှုပ်ရှားမှုသည် မကြာခဏ နှစ်ပတ်အတွင်း စတင်နိုင်ပြီး သင့်အား လမ်းလျှောက်ရန်နှင့် အားကစားသို့ ပိုမိုမြန်ဆန်စွာ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ရန် ကူညီပေးသည်။
• ပိုမိုခိုင်မာသော အစောပိုင်းတည်ငြိမ်မှု – သဘာဝအရွတ် ပျောက်ကင်းသွားချိန်တွင် အရွတ်အစားထိုးသည် ဝန်ကို မျှဝေပေးသောကြောင့် နောက်ထပ် ကြွက်သားဒဏ်ရာရနိုင်ခြေကို လျော့နည်းစေသည်။

ခွဲစိတ်မှုသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ၁-၂ နာရီခန့် ကြာမြင့်ပြီး လူနာသည် မေ့ဆေးပေးခြင်းနှင့် ထုံဆေးပေးမှုများအောက်တွင် ရှိနေမည်ဖြစ်သည်။

ထုံဆေးပေးမှုများခြင်းသည် မေ့ဆေးဆရာဝန်မှ ဒူး၏နောက်ဘက်ရှိ အာရုံကြောထဲသို့ ထုံဆေးထိုးသည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ပထမ ၁၂-၂၄ နာရီအတွင်း ထုံဆေးသည် နာကျင်မှုကို သက်သာစေသည်။

Arthroscopic ligament repair ဖြင့် အရွတ်ပြုပြင်ခြင်းမှ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာခြင်း

ခွဲစိတ်ပြီးနောက် လူနာအား အလေးချိန်သိပ်မရှိသော ပလာစတာပတ်တီးဖြင့် စည်းထားလေ့ရှိပြီး ချိုင်းထောက်များ သုံးရပါမည်။ ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ပထမ ၇၂ နာရီအတွင်း ခြေထောက်ကို နှလုံးနေရာထက်မြင့်အောင် မြှောက်ထားရန် အကြံပြုထားသည်။

ဆရာဝန်များသည် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ၁၀ ရက်မှ ၁၄ ရက်အတွင်း ပလာစတာကို ဖယ်ရှားပေးမည်ဖြစ်ပြီး ဒဏ်ရာပျောက်ကင်းသွားပါက ချုပ်ရိုးများကို ဖယ်ရှားမည်ဖြစ်သည်။ လူနာသည် ၃ ပတ်မှ ၄ ပတ်အထိ လမ်းလျှောက်ပတ်တီးအလေးချိန်ကို တဖြည်းဖြည်းတိုးမြှင့်ပေးမည်ဖြစ်သည်။ လူနာများသည် ဤကာလအတွင်း ခြေထောက်ကို လှုပ်ရှားခြင်းအလွန်အကျွံမပြုလုပ်ရန်လိုအပ်ပါသည်။ 

၄ ပတ်မှ ၆ ပတ်အကြာတွင် Physical Therapy စတင်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏အလေးချိန်၏ ၁၀၀% ခန့်ကို ခြေထောက်ပေါ်တွင် တင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ခွဲစိတ်မှုပြီးကတည်းက ကြွက်သားများ လျော့ရဲလာခြင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန်အတွက် စက်ဘီးစီးခြင်းကို စတင်အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

လူနာ လုံးဝပျောက်ကင်းသည်အထိ လေ့ကျင့်ခန်းနှင့် Physical Therapy ကုထုံးကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသည်။

ခြေကျင်းဝတ်ကြွက်သား ခွဲစိတ်မှုအတွက် ဝေ့ဌာနီ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဆေးရုံသို့ သွားရောက်ပါ။

ခြေကျင်းဝတ်ကြွက်သား ကြွက်သားများ တောင့်တင်းခြင်းကြောင့် နာတာရှည် အရွတ်မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခြင်းရှိပါက ဝေ့ဌာနီ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဆေးရုံတွင် အရွတ်ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး ခွဲစိတ်မှု ခံယူနိုင်ပါသည်။ ခြေကျင်းဝတ်ကြွက်သား ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး ခွဲစိတ်မှုသည် သင်၏ ထပ်ခါတလဲလဲ ခြေကျင်းဝတ်ကြွက်သားများ တောင့်တင်းခြင်းကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်မလားဆိုတာ သိရှိနိုင်ဖို့ ကျွန်ုပ်တို့နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးဖို့ ကြိုတင်စာရင်းပေးသွင်းလိုက်ပါ။

Medically Reviewed by

Pol.Lt.Col.DR. CHAIVAT SRIRATANAVUDHI

Orthopedics

Foot and Ankle Surgery

ဘိုကင်တင်ရန် Doctor Profile

Related Posts

See All

အရေပြားကင်ဆာကုထုံးထဲတွင် နောက်ဆုံးပေါ်ကုသနည်းတစ်ခုဖြစ်သည့် Mohs Surgery ဆိုတာဘာလဲ

Mohs Surgery ဟုလည်းလူသိများသော Mohs Micrographic Surgery သည် အချို့သောအရေပြားကင်ဆာအမျိုးအစားများကို ကုသရန်အတွက် အထူးပြုခွဲစိတ်နည်းပညာတစ်ခုဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် မျက်နှာ၊ နှာခေါင်း၊ နှုတ်ခမ်း၊ မျက်ခမ်းနှင့် နားများကဲ့သို့သော အသွင်အပြင် သို့မဟုတ် လုပ်ငန်းဆောင်တာ အရေးကြီးသည့်နေရာများတွင် ကင်ဆာအကျိတ်အလွှာများကို ဖယ်ရှားစဉ် တတ်နိုင်သမျှ ကျန်းမာသောတစ်သျှူးများကို ထိန်းသိမ်းရန် ရည်ရွယ်သည်။ အကျိတ်/အရေပြား၏ အလွှာတစ်ခုစီကို အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းဖြင့် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြီး ကင်ဆာဆဲလ်များကို တွေ့ရှိပါက၊ နောက်ထပ်တစ်ရှူးများကို ထိုနေရာများမှ ဂရုတစိုက် ဖယ်ရှားမည်ဖြစ်သည်။ ကင်ဆာဆဲလ်များ မကုန်မချင်း ဤလုပ်ငန်းစဉ်ကို ထပ်ခါတလဲလဲ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ Moh ခွဲစိတ်မှု ဘယ်အချိန်မှာ လိုအပ်လဲ။ Mohs ခွဲစိတ်မှုသည် အရေပြားကင်ဆာ၏ အဖြစ်အများဆုံး ပုံစံနှစ်မျိုးဖြစ်သည့် Basal Cell Carcinoma (BCC) နှင့် […]

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စာစောင်များ

Da Vinci (ဒါဗင်ချီ)ခွဲစိတ်ကုသမှုစက်ရုပ်ဖြင့်ဆန်းသစ်လာသောအသေးစားခွဲစိတ်မှု၊ ပိုမိုတိကျသေချာခြင်း၊ မြန်ဆန်စွာနာလန်ထူနိုင်ခြင်း၊ ပိုမိုကောင်းမွန်သောလူနေမှုဘဝအရည်အသွေးရရှိခြင်း။

လူနာများအနေဖြင့် ပိုမိုဘေးကင်းပြီး ထိရောက်မှုရှိသော ကုသမှုများကို ရရှိနိုင်စေရန်အတွက် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ နည်းပညာများသည် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့သော ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများထဲတွင် ဒါဗင်ချီ (da Vinci) ခွဲစိတ်ကုသမှု စက်ရုပ်သည် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ပြီး ၎င်းမှာ အသေးစားခွဲစိတ်မှု (Minimally Invasive Surgery) များတွင် ခွဲစိတ်ဆရာဝန်များကို ကူညီပေးနိုင်ရန် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည့် ခေတ်မီစက်ရုပ်စနစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ဤစနစ်သည် လက်လှမ်းမီရန် ခက်ခဲသောနေရာများတွင် ခွဲစိတ်မှုကို ပိုမိုတိကျစေသည့်အပြင် လူနာ၏ ခန္ဓာကိုယ်အပေါ် ခွဲစိတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှုကိုလည်း သိသာထင်ရှားစွာ လျှော့ချပေးနိုင်ပါသည်။ ဒါဗင်ချီ (da Vinci) စက်ရုပ်အကူအညီဖြင့် ခွဲစိတ်ကုသခြင်းနည်းပညာကို အမေရိကန် အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန (U.S. FDA) မှ အသိအမှတ်ပြုထားပြီးဖြစ်ကာ ယခုအခါ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ထိပ်တန်းဆေးရုံကြီးများတွင် […]

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စာစောင်များ