សំណួរ៖ តើមហារីកគ្រាប់ឈាម (មហារីកឈាម) ជាអ្វី នឹងកើតឡើងពីអ្វី?
ចម្លើយ៖ ជំងឺមហារីកឈាម គឺជាក្រុមនៃជំងឺមហារីកដែលកើតចេញពីភាពមិនធម្មតានៃកោសិកាឈាម ឬកោសិកាដើមនៃគ្រាប់ឈាមនៅក្នុងខួរឆ្អឹង។ កោសិកាទាំងនេះលូតលាស់ខុសធម្មតា ហើយរាលដាលពាសពេញរាងកាយ បណ្តាលឱ្យរាងកាយផលិតគ្រាប់ឈាមដែលល្អបានតិច ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំចុះខ្សោយ បង្កើនភាពងាយនឹងឆ្លងមេរោគ ការហូរឈាម និងភាពស្លេកស្លាំង
សំណួរ៖ តើមហារីកឈាមប្រភេទណាខ្លះដែលរកឃើញញឹកញាប់បំផុត?
ចម្លើយ៖ ជំងឺមហារីកឈាមដែលរកឃើញញឹកញាប់បំផុត រួមមាន ជំងឺមហារីកគ្រាប់ឈាមស (Leukemia ) ជំងឺមហារីកកូនកណ្តុរ (Lymphoma ), និងជំងឺមហារីកខួរឆ្អឹង myeloma
សំណួរ៖ តើអ្វីបណ្តាលឱ្យមានជំងឺមហារីកឈាម?
ចម្លើយ៖ ជំងឺនេះជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងភាពមិនប្រក្រតីនៃហ្សែននៅក្នុងកោសិកាដើមនៅក្នុងខួរឆ្អឹង។ នេះអាចបណ្តាលមកពីកត្តាមួយចំនួន រួមទាំង តំណរពូជ (សមាជិកគ្រួសារខ្លះអាចងាយនឹងកើតជំងឺនេះ) ការប៉ះពាល់នឹងសារធាតុគីមីមួយចំនួនដូចជាសាំង, ការប៉ះពាល់នឹងវិទ្យុសកម្មកម្រិតខ្ពស់ ការឆ្លងរោគមួយចំនួន ដូចជាវីរុស HTLV-1 ដែលផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងប្រភេទមួយចំនួននៃជំងឺមហារីកឈាម ឬជំងឺប្រព័ន្ធការពារដូចជា ភាពស៊ាំចុះខ្សោយ ឬជំងឺអូតូអ៊ុយមីនជាដើម
សំណួរ៖ តើការប្តូរខួរឆ្អឹងជាអ្វី?
ចម្លើយ៖ ការប្តូរខួរឆ្អឹង ឬការប្តូរកោសិកាដើមនៃគ្រាប់ឈាម (Hematopoietic Stem Cell Transplantation) គឺជាជម្រើសព្យាបាលដ៏មានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់អ្នកជំងឺដែលមានជំងឺមហារីកប្រព័ន្ធឈាម ជាពិសេសអ្នកដែលមានជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ ឬមិនឆ្លើយតបនឹងការព្យាបាលបែបស្ដង់តា។ ដើម្បីជួយស្ដារប្រព័ន្ធបង្កើតឈាម បង្កើនភាពស៊ាំ បង្កើនការរស់រានមានជីវិត និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការកើតឡើងវិញម្ដងទៀត
សំណួរ៖ តើខួរឆ្អឹងមានតួនាទីអ្វីខ្លះ? ហេតុអ្វីត្រូវការការប្តូរសរីរាង្គ?
ចម្លើយ៖ ខួរឆ្អឹងជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃការផលិតកោសិកាគ្រាប់ឈាមក្នុងខ្លួន នៅពេលដែលមហារីកកើតឡើង គ្រាប់ឈាមដែលផលិតពីខួរឆ្អឹងនឹងក្លាយទៅជាខុសប្រក្រតី។ ការប្តូរខួរឆ្អឹងទើបជាការ “សម្អាត” ប្រព័ន្ធចាស់ នឹងជំនួសដោយកោសិកាដើមដែលមានសុខភាពល្អ ដើម្បីឱ្យរាងកាយអាចផលិតកោសិកាឈាមធម្មតាម្តងទៀត
សំណួរ៖ តើការប្តូរខួរឆ្អឹងមានប៉ុន្មានប្រភេទ?
ចម្លើយ៖ ការប្តូរខួរឆ្អឹងមានពីរប្រភេទសំខាន់ៗ រួមមាន៖
ការប្តូរកោសិកា ដើមពីខ្លួនឯង (Autologous Stem Cell Transplantation) ៖ ប្រើកោសិកាដើមចេញពីរាងកាយរបស់អ្នកជំងឺផ្ទាល់ ដោយរក្សាទុកមុនពេលព្យាបាលដោយគីមី ហើយបន្ទាប់មកបញ្ចូលទៅក្នុងខ្លួនវិញ បន្ទាប់ពីកោសិកាមហារីកត្រូវបានបំផ្លាញ
ការប្តូរកោសិកាដើមពីអ្នកបរិច្ចាគ (Allogeneic Stem Cell Transplantation)៖ អ្នកបរិច្ចាគអាចជាសាច់ញាតិខ្សែលោហិត ដូចជាបងប្អូនបង្កើត ឬអ្នកបរិច្ចាគដែលមានជាលិកាដែលត្រូវគ្នា
សំណួរ៖ តើការប្តូរខួរឆ្អឹងត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងដូចម្តេច?
ចម្លើយ៖ ដំណើរនៃការព្យាបាលមានភាពស្មុគស្មាញ និងទាមទារការរៀបចំអ្នកជំងឺឱ្យបានហ្មត់ចត់។ ដោយចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងការពិនិត្យសុខភាព ដូចជា ការធ្វើតេស្តឈាម ការធ្វើតេស្តមុខងារសរីរាង្គ និងការវាយតម្លៃរាងកាយទាំងមូល។ មុនពេលធ្វើការប្តូរសរីរាង្គ អ្នកជំងឺនឹងទទួលការព្យាបាលដោយប្រើគីមីក្នុងកម្រិតខ្ពស់ ឬបាញ់កាំរស្មីរាងកាយទាំងមូល ដើម្បីបំផ្លាញកោសិកាខួរឆ្អឹងដែលមានស្រាប់ និងប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ។ បន្ទាប់មក វេជ្ជបណ្ឌិតបានចាក់បញ្ចូលកោសិកាដើមទៅក្នុងសរសៃឈាមវ៉ែន (ស្រដៀងនឹងការបញ្ចូលឈាម) កោសិកាទាំងនេះធ្វើដំណើរទៅកាន់ខួរឆ្អឹង ហើយចាប់ផ្តើមផលិតកោសិកាឈាមថ្មី
សំណួរ៖ ក្រោយពីការប្តូរខួរឆ្អឹង តើអ្នកជំងឺត្រូវថែទាំយ៉ាងណា?
ចម្លើយ៖ ក្រោយការប្តូរសរីរាង្គ គឺជា “រយៈពេលដ៏សំខាន់” ដែលតម្រូវឱ្យមានការថែទាំយ៉ាងជិតស្និទ្ធ ដោយរាងកាយត្រូវចំណាយពេល 2-4 សប្តាហ៍ដើម្បីឱ្យកោសិកាដើមចាប់ផ្តើមដំណើរការ ដែលហៅថា Engraftment។ អ្នកជំងឺមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការឆ្លងមេរោគ ដោយសារតែភាពស៊ាំទាបខ្លាំង ត្រូវស្ថិតក្នុងបន្ទប់សម្លាប់មេរោគ ហើយគ្រូពេទ្យនឹងតាមដានយ៉ាងដិតដល់នូវការលូតលាស់កោសិកាឈាម និងភាពមិនប្រក្រតីណាមួយ
សំណួរ៖ តើការប្តូរខួរឆ្អឹងមានហានិភ័យដែរឬទេ?
ចម្លើយ៖ ទោះបីជាការប្តូរខួរឆ្អឹងមានសក្តានុពលក្នុងការព្យាបាលជម្ងឺឪ្យជាសះស្បើយ ប៉ុន្ដែពួកវាក៏មានហានិភ័យផងដែរ ដូចជាការឆ្លងមេរោគ បញ្ហា “ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំប្រឆាំងអ្នកទទួល” (Graft-versus-host disease (GVHD)) ឬខួរឆ្អឹងមិនផ្សាំ។ ដូច្នេះ អ្នកជំងឺត្រូវតែប្រកាន់ខ្ជាប់យ៉ាងតឹងរ៉ឹងតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ ដើម្បីធានានូវការព្យាបាលយ៉ាងរលូន
សំណួរ៖ ហេតុអ្វីបានជាការប្តូរខួរឆ្អឹងត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាក្តីសង្ឃឹមថ្មីសម្រាប់អ្នកជំងឺមហារីកគ្រាប់ឈាម?
ចម្លើយ៖ នៅពេលដែលកោសិកាឈាមផ្លាស់ប្តូរទៅជាឃាតករស្ងៀមៗ មហារីកឈាមក្លាយជាសត្រូវដែលរាងកាយមើលមិនឃើញ។ ការប្តូរខួរឆ្អឹងគឺជាជម្រើសនៃការព្យាបាលដែលដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការស្តារប្រព័ន្ធឈាមរបស់អ្នកជំងឺ បង្កើនឱកាសនៃការជាសះស្បើយនិងជួយពន្យារអាយុជីវិតប្រកបដោយគុណភាព
សំណួរ៖ ប្រសិនបើការប្តូរខួរឆ្អឹងទទួលបានជោគជ័យ តើលទ្ធផលនឹងទៅជាយ៉ាងណា?
ចម្លើយ៖ នៅពេលដែលការប្តូរខួរឆ្អឹងបានជោគជ័យ រាងកាយពិតជាអាច “ចាប់ផ្តើមឡើងវិញ” ដោយខ្លួនវា ហើយត្រលប់មកមានសុខភាពល្អវិញ
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម ឬធ្វើការណាត់, សូមទាក់ទងមកកាន់
មជ្ឈមណ្ឌលមហារីក Life Cancer Center , មន្ទីរពេទ្យវេជ្ជថានី សេវាកម្មទូរស័ព្ទ ២៤ម៉ោង: (+66)89-201-9000
Medically Reviewed by
DR. NARUPON SONSAK
Internal Medicine
Hematology
Readers’ Rating
5.0 out of 5 stars (based on 4 reviews)