ការ​ប្តូរ​ខួរឆ្អឹង​៖ ក្ដីសង្ឃឹម​សម្រាប់​អ្នក​ជំងឺមហារីក​ឈាម​?

អត្ថបទសុខភាព
ជំងឺមហារីកឈាមអាចព្យាបាលជាសះស្បើយបានដោយការប្ដូរខួរឆ្អឹងខ្ន ង និងការថែទាំខ្លួនតាមការនែនាំរបស់វេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នក

សំណួរ៖ តើមហារីកគ្រាប់ឈាម (មហារីកឈាម) ជាអ្វី នឹងកើតឡើងពីអ្វី?

ចម្លើយ៖ ជំងឺមហារីកឈាម គឺជាក្រុមនៃជំងឺមហារីកដែលកើតចេញពីភាពមិនធម្មតានៃកោសិកាឈាម ឬកោសិកាដើមនៃគ្រាប់ឈាមនៅក្នុងខួរឆ្អឹង។ កោសិកាទាំងនេះលូតលាស់ខុសធម្មតា ហើយរាលដាលពាសពេញរាងកាយ បណ្តាលឱ្យរាងកាយផលិតគ្រាប់ឈាមដែលល្អបានតិច ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំចុះខ្សោយ បង្កើនភាពងាយនឹងឆ្លងមេរោគ ការហូរឈាម និងភាពស្លេកស្លាំង

សំណួរ៖ តើមហារីកឈាមប្រភេទណាខ្លះដែលរកឃើញញឹកញាប់បំផុត?

ចម្លើយ៖ ជំងឺមហារីកឈាមដែលរកឃើញញឹកញាប់បំផុត រួមមាន ជំងឺមហារីកគ្រាប់ឈាមស (Leukemia) ជំងឺមហារីកកូនកណ្តុរ (Lymphoma), និងជំងឺមហារីកខួរឆ្អឹង myeloma

សំណួរ៖ តើអ្វីបណ្តាលឱ្យមានជំងឺមហារីកឈាម?

ចម្លើយ៖ ជំងឺនេះជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងភាពមិនប្រក្រតីនៃហ្សែននៅក្នុងកោសិកាដើមនៅក្នុងខួរឆ្អឹង។ នេះអាចបណ្តាលមកពីកត្តាមួយចំនួន រួមទាំង តំណរពូជ (សមាជិកគ្រួសារខ្លះអាចងាយនឹងកើតជំងឺនេះ) ការប៉ះពាល់នឹងសារធាតុគីមីមួយចំនួនដូចជាសាំង, ការប៉ះពាល់នឹងវិទ្យុសកម្មកម្រិតខ្ពស់ ការឆ្លងរោគមួយចំនួន ដូចជាវីរុស HTLV-1 ដែលផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងប្រភេទមួយចំនួននៃជំងឺមហារីកឈាម ឬជំងឺប្រព័ន្ធការពារដូចជា ភាពស៊ាំចុះខ្សោយ ឬជំងឺអូតូអ៊ុយមីនជាដើម

សំណួរ៖ តើការប្តូរខួរឆ្អឹងជាអ្វី?

ចម្លើយ៖ ការប្តូរខួរឆ្អឹង ឬការប្តូរកោសិកាដើមនៃគ្រាប់ឈាម (Hematopoietic Stem Cell Transplantation) គឺជាជម្រើសព្យាបាលដ៏មានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់អ្នកជំងឺដែលមានជំងឺមហារីកប្រព័ន្ធឈាម ជាពិសេសអ្នកដែលមានជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ ឬមិនឆ្លើយតបនឹងការព្យាបាលបែបស្ដង់តា។ ដើម្បីជួយស្ដារប្រព័ន្ធបង្កើតឈាម បង្កើនភាពស៊ាំ បង្កើនការរស់រានមានជីវិត និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការកើតឡើងវិញម្ដងទៀត

សំណួរ៖ តើខួរឆ្អឹងមានតួនាទីអ្វីខ្លះ? ហេតុអ្វីត្រូវការការប្តូរសរីរាង្គ?

ចម្លើយ៖ ខួរឆ្អឹង​ជា​មជ្ឈមណ្ឌលនៃការ​ផលិត​កោសិកាគ្រាប់​ឈាម​ក្នុង​ខ្លួន នៅពេលដែលមហារីកកើតឡើង គ្រាប់ឈាមដែលផលិតពីខួរឆ្អឹងនឹងក្លាយទៅជាខុសប្រក្រតី។ ការប្តូរខួរឆ្អឹងទើបជាការ “សម្អាត” ប្រព័ន្ធចាស់ នឹងជំនួសដោយកោសិកាដើមដែលមានសុខភាពល្អ ដើម្បីឱ្យរាងកាយអាចផលិតកោសិកាឈាមធម្មតាម្តងទៀត

សំណួរ៖ តើការប្តូរខួរឆ្អឹងមានប៉ុន្មានប្រភេទ?

ចម្លើយ៖ ការប្តូរខួរឆ្អឹងមានពីរប្រភេទសំខាន់ៗ រួមមាន៖

  1. ការប្តូរកោសិកាដើមពីខ្លួនឯង (Autologous Stem Cell Transplantation)ប្រើកោសិកាដើមចេញពីរាងកាយរបស់អ្នកជំងឺផ្ទាល់ ដោយរក្សាទុកមុនពេលព្យាបាលដោយគីមី ហើយបន្ទាប់មកបញ្ចូលទៅក្នុងខ្លួនវិញ បន្ទាប់ពីកោសិកាមហារីកត្រូវបានបំផ្លាញ
  2. ការប្តូរកោសិកាដើមពីអ្នកបរិច្ចាគ (Allogeneic Stem Cell Transplantation)៖ អ្នកបរិច្ចាគអាចជាសាច់ញាតិខ្សែលោហិត ដូចជាបងប្អូនបង្កើត ឬអ្នកបរិច្ចាគដែលមានជាលិកាដែលត្រូវគ្នា

សំណួរ៖ តើការប្តូរខួរឆ្អឹងត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងដូចម្តេច?

ចម្លើយ៖ ដំណើរនៃការព្យាបាលមានភាពស្មុគស្មាញ និងទាមទារការរៀបចំអ្នកជំងឺឱ្យបានហ្មត់ចត់។ ដោយចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងការពិនិត្យសុខភាព ដូចជា ការធ្វើតេស្តឈាម ការធ្វើតេស្តមុខងារសរីរាង្គ និងការវាយតម្លៃរាងកាយទាំងមូល។ មុនពេលធ្វើការប្តូរសរីរាង្គ អ្នកជំងឺនឹងទទួលការព្យាបាលដោយប្រើគីមីក្នុងកម្រិតខ្ពស់ ឬបាញ់កាំរស្មីរាងកាយទាំងមូល ដើម្បីបំផ្លាញកោសិកាខួរឆ្អឹងដែលមានស្រាប់ និងប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ។ បន្ទាប់មក វេជ្ជបណ្ឌិត​បាន​ចាក់​បញ្ចូល​កោសិកា​ដើម​ទៅក្នុង​សរសៃឈាម​វ៉ែន (ស្រដៀង​នឹង​ការ​បញ្ចូល​ឈាម) កោសិកាទាំងនេះធ្វើដំណើរទៅកាន់ខួរឆ្អឹង ហើយចាប់ផ្តើមផលិតកោសិកាឈាមថ្មី

សំណួរ៖ ក្រោយ​ពី​ការ​ប្តូរ​ខួរ​ឆ្អឹង តើ​អ្នក​ជំងឺ​ត្រូវ​ថែទាំ​យ៉ាង​ណា?

ចម្លើយ៖ ក្រោយការប្តូរសរីរាង្គ គឺជា “រយៈពេលដ៏សំខាន់” ដែលតម្រូវឱ្យមានការថែទាំយ៉ាងជិតស្និទ្ធ ដោយរាងកាយត្រូវចំណាយពេល 2-4 សប្តាហ៍ដើម្បីឱ្យកោសិកាដើមចាប់ផ្តើមដំណើរការ ដែលហៅថា Engraftment។ អ្នកជំងឺមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការឆ្លងមេរោគ ដោយសារតែភាពស៊ាំទាបខ្លាំង ត្រូវស្ថិតក្នុងបន្ទប់សម្លាប់មេរោគ ហើយគ្រូពេទ្យនឹងតាមដានយ៉ាងដិតដល់នូវការលូតលាស់កោសិកាឈាម និងភាពមិនប្រក្រតីណាមួយ

សំណួរ៖ តើការប្តូរខួរឆ្អឹងមានហានិភ័យដែរឬទេ?

ចម្លើយ៖ ទោះបីជាការប្តូរខួរឆ្អឹងមានសក្តានុពលក្នុងការព្យាបាលជម្ងឺឪ្យជាសះស្បើយ ប៉ុន្ដែពួកវាក៏មានហានិភ័យផងដែរ ដូចជាការឆ្លងមេរោគ បញ្ហា “ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំប្រឆាំងអ្នកទទួល” (Graft-versus-host disease (GVHD)) ឬខួរឆ្អឹងមិនផ្សាំ។ ដូច្នេះ អ្នកជំងឺត្រូវតែប្រកាន់ខ្ជាប់យ៉ាងតឹងរ៉ឹងតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ ដើម្បីធានានូវការព្យាបាលយ៉ាងរលូន

សំណួរ៖ ហេតុអ្វី​បាន​ជា​ការ​ប្តូរ​ខួរ​ឆ្អឹង​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​ក្តី​សង្ឃឹម​ថ្មីសម្រាប់​អ្នក​ជំងឺ​មហារីក​គ្រាប់​ឈាម?

ចម្លើយ៖ នៅពេលដែលកោសិកាឈាមផ្លាស់ប្តូរទៅជាឃាតករស្ងៀមៗ មហារីកឈាមក្លាយជាសត្រូវដែលរាងកាយមើលមិនឃើញ។ ការប្តូរខួរឆ្អឹងគឺជាជម្រើសនៃការព្យាបាលដែលដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការស្តារប្រព័ន្ធឈាមរបស់អ្នកជំងឺ បង្កើនឱកាសនៃការជាសះស្បើយនិងជួយពន្យារអាយុជីវិតប្រកបដោយគុណភាព

សំណួរ៖ ប្រសិនបើការប្តូរខួរឆ្អឹងទទួលបានជោគជ័យ តើលទ្ធផលនឹងទៅជាយ៉ាងណា?

ចម្លើយ៖ នៅពេលដែលការប្តូរខួរឆ្អឹងបានជោគជ័យ រាងកាយពិតជាអាច “ចាប់ផ្តើមឡើងវិញ” ដោយខ្លួនវា ហើយត្រលប់មកមានសុខភាពល្អវិញ

សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម ឬធ្វើការណាត់, សូមទាក់ទងមកកាន់ 

មជ្ឈមណ្ឌលមហារីក Life Cancer Center, មន្ទីរពេទ្យវេជ្ជថានី 
សេវាកម្មទូរស័ព្ទ ២៤ម៉ោង: (+66)89-201-9000

Medically Reviewed by

DR. NARUPON SONSAK
DR. NARUPON SONSAK

Internal Medicine

Hematology

Readers’ Rating

5.0 out of 5 stars (based on 4 reviews)