ប្រាគសញ្ញានិងមូលប្េត (Symptoms & cause)
ទិែឋភាេទូប្ៅ
ប្លោ កប្ោម គឺជាសរីរាងគមួយរបស់រាងោយ ដែលមានទីតំងប្ៅដនែកខាងប្រោមប្ ោះ ដែលមានតួោទីនទុកទឹកប្ោម។ ប្ោសិោប្លោ ក
ប្ោម រតូវលនប្គសាគ ល់ថាជាប្ោសិោរបេ័នធបងហួរប្ោម អាចរកប្ ើញប្ៅកែុងតរមងប្ោម និងបំេង់តរមងប្ោមនងដែរ។ ប្ៅប្េលដែល
ប្ោសិោទំងប្នោះបំដលងប្ៅជាែ ំសាច់ោច វានឹងោំឱ្យអាចដរបខ្ោួនជាមហារីក ដែលជាទូប្ៅប្កើតមានប្ៅកែុងប្លោ កប្ោម
មហារីកប្លោ កប្ោមភាគប្រចើនអាចេាលលជាសោះប្សបើយលន ប្បើសិនជាប្្វើប្រាគវិនិចយឆ័ ប្ ើញទន់ប្េលប្ៅែំណាក់ោលែំបូង ប ដនែប្ៅ
ដតមានឱ្ោសប្កើតប្ ើងវិញ ប្ទោះបីជារតូវលនេាលលយ ងឆាប់រេ័សនិងទន់ប្េលក៏ប្ោយ។ ែូប្ចែោះ ោរតមោននិងោរេិនិតយប្ែើមបី
រកប្មើលោរប្កតើ ប្ ើងវិញណាមួយ ជា្មមតរតូវលនទមទរឱ្យប្្វើបនែកែុងរយៈប្េលជាប្រចើនឆាែ ំបោទ ប់ ប្ទោះបីជាបញ្ចប់ោរេាលល
ប្េើយក៏ប្ោយ
ប្រាគសញ្ញា
ប្រាគសញ្ញា ននជំងឺមហារីកប្លោ កប្ោម មានែូចខាងប្រោម៖
- Hematuria ឬប្រាគសញ្ញា ប្ោមឈាម លកខណៈនិងេណ៌ទឹកប្ោមអាចមានេណ៌ថាោ ឬ្មមត (មានដតោរប្្វើប្តសែមនទីរ
េិប្សា្ន៍ប ប្ណាណ ោះដែលអាចរកប្ ើញឈាមលន) រេូតែល់មានេណ៌ភ្ោឺឬរកេមចាស់ខាោ ំង - ប្ោមញឹក
- ប្ោមទស់ (ប្ោមឈឺ)
- ឈឺចប្ងកោះ
មូលប្េត
ោរដរបរូបធាត នន DNA របស់ប្លោ កប្ោម គឺជាចំន ចចាប់ចាប់ប្នែើមរបស់ជំងឺមហារីកប្លោ កប្ោម ដែលបណាែ លឱ្យ DNA ដែលមានោរ
ដរបរូបធាត បញ្ញាប្ោសិោឱ្យប្កើនប្ ើងយ ងឆាប់រេ័ស។ ប្ោសិោមហារីកបនែប្ៅរស់ ប ដនែប្ោសិោដែលមានស ខ្ភាេលអដបរជារតូវលន
សាោ ប់។ប្ោសិោមហារីកបនែប្កើនប្ ើង និងបប្ងកើតជាែ ំសាច់ដែលឈាោ ន ន និងបំផ្លោ ញជាលិោរបស់រាងោយរបរកតី។ ប្ៅប្េលប្វលា
កនោងន តប្ៅ ប្ោសិោមហារីកលនរីករាលោលប្ៅដនែកប្នេងប្ទៀតននរាងោយ ដែលរតូវលនប្គសាគ ល់ថាជាោររាលោលននជំងឺមហារីក
កតែ ហានិភ្័យ
កតែ ដែលអាចបប្ងកើនហានិភ្័យែល់មហារីកប្លោ កប្ោមរួមមាន:
- កតែអាយ អាយ ប្លើសេី៥៥ ឆាែ ំ
- កតែប្ភ្ទ ភាគប្រចើនជាប រស
- ោរប ោះ ល់នឹងសារធាត គីមីសារធាត អាប្សនិចនិងសារធាត គីមីកែុងឧសេេកមមបំេង់ទឹក ថាែ ំលាប ដសបក ឧសាេកមមថាែ ំ
េណ៌ - ោរជក់លរី
- ធាោ ប់លនឆ្ោងោត់ោរេាលលជំងឺមហារីកេីម ន ោរេាលលប្ោយប្របើcyclophosphamide ោរេាលលប្ោយោំ
រសមីប្ៅឆ្អឹងអាងរតគាក - ោររលាក / ោរឆ្ោងប្មប្រាគប្ៅប្លោ កប្ោមរា ំនរ៉ៃ
- របវតែិជំងឺមហារីកកែុងរគួស
ោរប្្ប្វើរាគវនិចិយឆ័ និងោរេាលល
ប្រាគវនិចិយឆ័
ប្ែើមបីប្្វើប្រាគវិនចិឆ័យមហារីកប្លោ កប្ោម អាចអន វតែលនតមនីតិវិ្ខាី ងប្រោមប្នោះ៖
- ោរឆ្ោុោះរបេ័នធបងហួរប្ោម (Cystoscopy) ោរោក់បញ្ចូលបំេង់តូចមួយដែលមានកញ្ចក់ដ ន (cystoscope)ចូលប្ៅ
កែុងបងហួរប្ោមប្ែើមបីេិនិតយប្មើលរចោសមព័នធននបងហួរប្ោម និងប្លោ កប្ោមប្ែើមបីរកប្មើលភាេមិនរបរកតីណាមួយ - ោរប្្ប្វើោសលយវចិយ័ ែ ំសាច់ប្លោ កប្ោម និងមានោររចិបេិនិតយដនែកតូចមួយននែ ំសាច់ប្លោ កប្ោម ឬជួនោលប្គប្ៅថា ោរ
វោះោត់យកែ ំសាច់ប្ចញតមបំេង់បងហួរប្ោម(Transurethral Resection of Bladder Tumor: TURBT)
TURBT ដែមទំងរតូវលនប្គប្របើប្ែើមបីេាលលជំងឺមហារីកប្លោ កប្ោមនងដែរ - ោរវភាិ គប្ោសិោទឹកប្ោមទឹកប្ោមរតូវលនយកប្ៅវិភាគតមមីរកូទសេន៍ប្ែើមបីេិនិតយរកប្ោសិោមហារីក
- នតី វិ្ិ ននោរ ី ប្្ប្វើរាគវនិចិយឆ័ ប្ោយរូបភាេ ែូចជា ោរែតោំរសមីអ ិចប្ោយក ំេយូទ័រ (CT) របេ័នធបងហួរប្ោមទឹកប្ោម or CT
របេ័នធទឹកប្ោម, នឹង ជាោរឆ្ោុោះេិនិតយរបេ័នធទឹកប្ោម(Retrograde pyelogram)
ប្តើប្្វើែូចប្មែចប្ែើមបីកំណត់ែំណាក់ោលជំងឺមហារីក
ប្វជាបណឌ ិតនឹងបញ្ញា ក់ថាអែកមានជំងឺមហារីកប្លោ កប្ោមជាម នសិន បោទ ប់មកនឹងមាននីតិវិ្ីបដនែមដែលប្វជាបណឌ ិតអាចដណោំប្ែើមបី
កំណត់េីែំណាក់ោលននជំងឺមហារីក ដែលអាចរកប្ ើញថា ប្តើមហារីកលនឆ្ោងរាលោលប្ៅកូនកណែុ រ ឬដនែកប្នេងប្ទៀតននរាងោយ
ឬប្ទោរប្្វើប្តសែខាងប្រោមប្នោះអាចរតូវលនដណោំ៖
- ែតោំរសមីអ ិចរទូង
- ោរប្សកនោំរសមីតមក ំេយូទ័រ (CT)
- ោរប្សកនរូបភាេអន ភាេមា ប្ញទិក (MRI)
- ោរប្សកនរូបភាេអន ភាេប ូស ីតរ៉ៃ នបំភាយ (PET)
- ប្សកនឆ្អឹង
លទធនលននប្តសែទំងប្នោះនឹងបង្ហហ ញេីែំណាក់ោលននមហារីកប្លោ កប្ោម ដែលចាប់េីែំណាក់ោល 0 ែល់ IV (ប្លខ្រ៉ៃូដម ន)។
ែំណាក់ោលទបបំន ត (0) មានន័យថា មហារីករតូវលនកំណត់រតឹមរសទប់ខាងកែុងននប្លោ កប្ោម ប្េើយមិនរតូវលនប ោះ ល់ែល់
ជញ្ញា ំងសាច់ែ ំរបស់ប្លោ កប្ោមប្ ើយ។មា ងវិញប្ទៀត ែំណាក់ោលខ្ពស់បំន ត (IV) មានន័យថា មហារីកលនរីករាលោលែល់កូនកណែុ រ ឬដនែកប្នេងប្ទៀតននរាងោយប្េើយ
ោរចាត់ចំណាត់ថាែ ក់មហារីកប្លោ កប្ោម
ប្យើងអាចចាត់ចំណាត់ថាែ ក់មហារីកប្លោ កប្ោមបដនែមប្ទៀតលនតមរយៈរូបរាងរបស់វាប្រោមោរេិនិតយមីរកូទសេន៍ដែលរតូវលនប្គ
សាគ ល់ថាជាចាត់ចំណាត់ថាែ ក់ែូចជា៖
- មហារីកប្លោ កប្ោមករមិតទប រូបរាងននប្ោសិោមហារីករបប្ភ្ទប្នោះគឺរសប្ែៀងប្ៅនឹងប្ោសិោ្មមតឬក៏ប្ៅថាប្ោសិោ
ដែលដញកខ្ោួនលនលអ (well-differentiated)។ ែ ំសាច់ប្នោះលូតលាស់យឺត ប្េើយមិនរាលោលប្ៅែល់ជញ្ញា ំងសាច់ែ ំ
របស់ប្លោ កប្ោមប្ទ - មហារីកប្លោ កប្ោមករមិតខ្ពស់ រូបរាងននប្ោសិោប្មើលប្ៅខ្ សរបរកតីនិងខ្ សេីប្ោសិោ្មមត ប្េើយក៏រតូវលនប្គប្ៅថា
ជាប្ោសិោដែលដញកខ្ោួនមិនលនលអ(poorly-differentiated)។វាលូតលាស់ប្លឿន ប្េើយង្ហយនឹងវាយល កប្ៅ
ជញ្ញា ំងសាច់ែ ំននប្លោ កប្ោម ឬដនែកប្នេងប្ទៀតននរាងោយ
ោរេាលល
របប្ភ្ទ ករមិត និងែំណាក់ោលននជំងឺមហារីក គឺជាកតែ មួយចំនួនដែលអាចប ោះ ល់ែល់ោរប្រជសើ ប្រីសវ្ិ ីោរេាលល ប្រៅេីស ខ្
ភាេទូប្ៅ និងជប្រមើសននោរេាលលផ្លទ ល់ខ្ោួនរបស់អែក
ោរេាលលមហារីកប្លោ កប្ោមអាចរួមមានៈ
ោរវោះោត់
- ោរវោះោត់ប្លោ កប្ោម(Cystectomy) វោះោត់យកប្លោ កប្ោមប្ចញទំងអស់
- ោរវោះោត់យកែ ំសាច់ប្លោ កប្ោមប្ចញតមបំេង់បងហួរប្ោម(TURBT) ោរប្្វើប្រាគវិនិចយឆ័ មហារីកប្លោ កប្ោមនិងយកប្ោសិ
ោមហារីកប្ចញេីរសទប់ខាងកែុងននប្លោ កប្ោម - ោរសាងប្លោ កប្ោមែមី (Neobladder reconstruction)បប្ងកើតបងហួរប្ោមែមីប្ែើមបីបដងវរលំេូរទឹកប្ោមេីនោូវទឹកប្ោម្មម
ត - បំេង់ទឹកប្ោមដនែកច ង (Ileal conduit) យកដនែកមួយននប្ ោះប្វៀនប្ចញប្ែើមបីបប្ងកើតនោូវទឹកប្ោមែមី
- Continent urinary reservoir ដនែកមួយននប្ ោះប្វៀនរតូវប្របើជាែង់ (អាងសែុកទឹក) ដែលនទុកទឹកប្ោមប្ៅកែុងរាងោយ
ប្ែើមបីបដងវរនោូវទឹកប្ោម
ោរេាលលប្ោយប្របើគីមី
- ោរេាលលប្ោយប្របើគីមីតមសរនសឈាម (Intravesical chemotherapy) ឬោរេាលលប្ោយប្របើគីមីកែុងប្លោ ក
ប្ោម (bladder chemotherapy) ោរេាលលប្ោយប្របើគីមីប្ផ្លែ តប្លើរសទប់ប្លោ កប្ោម គឺជាោរេាលលបឋម
សរមាប់មហារីកប្លោ កប្ោម - ោរេាលលប្ោយប្របើគីមីជារបេ័នធរួមនេំជាមួយនឹងោរវោះោត់យកប្លោ កប្ោមប្ចញ នឹងមានឱ្ោសេាលលជាសោះប្សបើយ
ខ្ពស់បំន ត
ោរេាលលប្ោយោំរសមី
ោរេាលលប្ោយោំរសមីក៏ជាជប្រមើសមួយរួមបញ្ចូលគាែ ជាមួយនឹងោរេាលលប្ោយប្របើគីមីប្ៅប្េលដែលោរវោះោត់មិនអាចរបឆាំង
នឹងប្ោសិោមហារីកលន
ោរេាលលប្ោយរបេ័នធភាេសា ំ
ោរេាលលប្នោះជំរ ញរបេ័នធភាេសា ំរបស់រាងោយប្ែើមបីបំផ្លោ ញប្ោសិោមហារីកប្ៅកែុងប្លោ កប្ោម ឬ សប្េញរាងោយ
ោរេាលលប្ោយថាែ ំប្គាលប្ៅ
ោរេាលលប្ោយថាែ ំប្គាលប្ៅដែលប្របើកែុងោរេាលលជំងឺមហារីកករមិតច ងប្រោយប្ៅប្េលដែលោរេាលលប្នេងប្ទៀតបរាជ័យ។
ជា្មមតអែកឯកប្ទសដណោំប្អាយប្របើជប្រមើសោរេាលលរួមបញ្ចូលគាែ

