ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល គឺជាឃាតករស្ងៀមស្ងាត់ ដែលឆក់យកជីវិតមនុស្សជាច្រើននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ជាពិសេសក្នុងចំណោមមនុស្សវ័យធ្វើការ ដែលប្រឈមនឹងហានិភ័យកើនឡើង ដោយសារតែរបៀបរស់នៅដ៏មមាញឹក និងភាពតានតឹងទាក់ទងនឹងការងារ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការយល់ដឹងអំពីមូលហេតុ និងវិធីបង្ការអាចជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល
ប្រភេទនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល
ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលអាចបែងចែកជាពីរប្រភេទធំៗ៖
ជំងឺត្បៀតឬស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល (Ischemic Stroke) នេះគឺជាប្រភេទជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាលដែលរកឃើញច្រើនបំផុត វាកើតឡើងនៅពេលដែលកំណកឈាមស្ទះ ឬការរួមតូចនៃសរសៃឈាម រហូតដល់រារាំងលំហូរឈាមមិនអាចហូរទៅកាន់ខួរក្បាលបានតាមធម្មតា ធ្វើឪ្យកោសិកាខួរក្បាលខ្វះអុកស៊ីសែន និងសារធាតុចិញ្ចឹម ដែលនាំឱ្យកោសិកាខួរក្បាលស្លាប់នៅទីបំផុត
ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល (Hemorrhagic Stroke) វាកើតឡើងនៅពេលដែលសរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលបែកឬដាច់ ធ្វើឱ្យឈាមហូរចេញក្រៅសរសៃឈាម និងចូលទៅសង្កត់ជាលិកាខួរក្បាល នាំឱ្យកោសិកាខួរក្បាលនៅបរិវេននោះស្លាប់។ ថ្វីត្បិតតែមិនសូវកើតមានជាងប្រភេទទីមួយក៏ដោយ ប៉ុន្ដែវាច្រើនតែធ្ងន់ធ្ងរ និងគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិត
ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលទាំងពីរប្រភេទអាចកើតឡើងភ្លាមៗ និងត្រូវការការព្យាបាលភ្លាមៗ បើមិនដូច្នោះទេអាចនាំទៅរកពិការភាពជាអចិន្ត្រៃយ៍ ឬស្លាប់បាន
5 កត្តាហានិភ័យនៃជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល
សម្រាប់មនុស្សក្នុងវ័យធ្វើការ មានកត្តាហានិភ័យជាច្រើនដែលបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល ដែលអាចចាត់ការ និងគ្រប់គ្រងបាន ប្រសិនបើយើងយល់អំពីពួកគេ
1.លើសទម្ងន់
ការលើសទម្ងន់ ឬជំងឺធាត់ គឺជាកត្តាហានិភ័យចម្បងនៃជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល។ ដោយសារតែជាតិខ្លាញ់លើសក្នុងរាងកាយអាចប៉ះពាល់ដល់មុខងារបេះដូង និងសរសៃឈាម ធ្វើឱ្យកើតជំងឺក្រិនសរសៃឈាម (Atherosclerosis) ដែលជាមូលហេតុចម្បងនៃជំងឺត្បៀតសរសៃឈាមខួរក្បាល
លើសពីនេះ ការធាត់បង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺរ៉ាំរ៉ៃផ្សេងៗ ដូចជាជំងឺទឹកនោមផ្អែម សម្ពាធឈាមខ្ពស់ និងកូលេស្តេរ៉ុលខ្ពស់ ដែលសុទ្ធតែជាកត្តាហានិភ័យនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល
2.មានជំងឺសម្ពាធឈាមខ្ពស់ កូលេស្តេរ៉ុលខ្ពស់ ឬជំងឺទឹកនោមផ្អែម
ជំងឺរ៉ាំរ៉ៃទាំងនេះទាក់ទងដោយផ្ទាល់ទៅនឹងការវិវត្តនៃជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល
សម្ពាធឈាមខ្ពស់៖ គឺជាកត្តាហានិភ័យលេខមួយសម្រាប់ជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល សម្ពាធឈាមលើសអាចបំផ្លាញជញ្ជាំងសរសៃឈាម ធ្វើឱ្យពួកគេងាយនឹងស្ទះ ឬដាច់
កូលេស្តេរ៉ុលក្នុងឈាមខ្ពស់៖ ស្រទាប់ខ្លាញ់ក្នុងសរសៃឈាមអាចបណ្តាលឱ្យរួមតូច ឬស្ទះ និងកាត់បន្ថយលំហូរឈាមទៅកាន់ខួរក្បាល
ជំងឺទឹកនោមផ្អែម៖ កម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមខ្ពស់យូរអាចបំផ្លាញជញ្ជាំងសរសៃឈាម និងបង្កើនហានិភ័យនៃការកកឈាម
ដូច្នេះការគ្រប់គ្រងជំងឺទាំងនេះឱ្យស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតធម្មតា គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ដើម្បីការពារជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល
3. ការជក់បារី ផឹកស្រា ឬប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន
អាកប្បកិរិយាប្រថុយប្រថានទាំងនេះជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់សុខភាពរបស់អ្នកតាមវិធីជាច្រើន ហើយបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាលយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ
ការជក់បារី៖ ជាតិពុលក្នុងបារីធ្វើឪ្យសរសៃឈាមតូច បង្កើនហានិភ័យនៃការកកឈាម និងបន្ថយកម្រិតអុកស៊ីហ្សែនក្នុងឈាម
ការទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង៖ ការផឹកស្រាច្រើនអាចបង្កើនសម្ពាធឈាម ធ្វើឱ្យបេះដូងលោតមិនទៀងទាត់ និងបង្កើនហានិភ័យនៃការកកឈាម
ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន៖ គ្រឿងញៀនមួយចំនួនដូចជា កូកាអ៊ីន អាចធ្វើឱ្យរួញសរសៃឈាមធ្ងន់ធ្ងរ និងបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល
4.គេងមិនដកដង្ហើម
ការគេងមិនដកដង្ហើម (Sleep Apnea) គឺជាកត្តាហានិភ័យដ៏សំខាន់មួយដែលត្រូវបានគេមើលរំលង។ វាបណ្តាលឱ្យមានការថយចុះកម្រិតអុកស៊ីសែនក្នុងឈាមអំឡុងពេលគេង ដែលនាំឱ្យសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់ ការរលាក និងស្ត្រេសអុកស៊ីតកម្មក្នុងរាងកាយ ដែលទាំងអស់នេះបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល។ ដូច្នេះ អ្នកដែលលើសទម្ងន់ ស្រមុក ឬមានបញ្ហាងងុយគេងច្រើនពេលថ្ងៃ គួរទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ ដើម្បីពិនិត្យមើលស្ថានភាពនេះ
5.ភាពតានតឹងសម្រាកបានតិចនិងកង្វះការធ្វើលំហាត់ប្រាណ
របៀបរស់នៅដ៏មមាញឹករបស់មនុស្សក្នុងវ័យធ្វើការច្រើនតែនាំឱ្យមានភាពតានតឹងខ្ពស់ ការសម្រាកមិនគ្រប់គ្រាន់ និងការធ្វេសប្រហែសក្នុងការធ្វើលំហាត់ប្រាណ។ ទាំងអស់នេះជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់សុខភាព និងបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល
ស្ត្រេស៖ ជំរុញការបញ្ចេញអរម៉ូនដែលបង្កើនសម្ពាធឈាម និងអាចនាំឱ្យមានអាកប្បកិរិយាប្រថុយប្រថានផ្សេងទៀត ដូចជាការជក់បារី ឬផឹកស្រាជាដើម
ការគេងមិនលក់៖ ប៉ះពាល់ដល់សម្ពាធឈាម ជាតិស្ករក្នុងឈាម និងការគ្រប់គ្រងទម្ងន់
កង្វះលំហាត់ប្រាណ៖ កាត់បន្ថយការហាត់ប្រាណ បង្កើនហានិភ័យនៃការធាត់ ជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងសម្ពាធឈាមខ្ពស់
ការការពារជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល
ការការពារជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាលចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងការផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅ និងរក្សាសុខភាពល្អ។ យុទ្ធសាស្ត្របង្ការទាំងនេះរួមមាន៖
ពិសារអាហារដែលមានសុខភាពល្អ និងចម្រុះ (Healthy Diet) ការទទួលទានអាហារដែលមានជីវជាតិដូចជា ផ្លែឈើ និងបន្លែ សាច់គ្មានខ្លាញ់ ត្រី និងអាហារសម្បូរជាតិខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ អាចកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល។ ការចៀសវាងអាហារសម្បូរជាតិខ្លាញ់ឆ្អែត ឬស្ករនឹងជួយពង្រឹងមុខងារសរសៃឈាមបេះដូង
ធ្វើលំហាត់ប្រាណជាប្រចាំ (Regular Exercise) ធ្វើលំហាត់ប្រាណជាប្រចាំជួយគ្រប់គ្រងទម្ងន់ កាត់បន្ថយសម្ពាធឈាម និងបង្កើនកម្រិតកូឡេស្តេរ៉ុលល្អ (HDL) នែនាំឪ្យធ្វើលំហាត់ប្រាណបែបអេរ៉ូប៊ីកយ៉ាងតិច 150 នាទីក្នុងមួយសប្តាហ៍ ឬយ៉ាងហោចណាស់ 75 នាទីនៃការធ្វើលំហាត់ប្រាណខ្លាំងក្នុងមួយសប្តាហ៍ រួមជាមួយនឹងការហ្វឹកហាត់កម្លាំង 2-3 ដងក្នុងមួយសប្តាហ៍
រក្សាទម្ងន់ដែលមានសុខភាពល្អ ការរក្សាទម្ងន់ឱ្យមានសុខភាពល្អ កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងជំងឺរ៉ាំរ៉ៃផ្សេងៗទៀតបានយ៉ាងល្អ។ ប្រើសន្ទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយរបស់អ្នក (BMI) ជាគោលការណ៍ណែនាំសម្រាប់ការវាយតម្លៃទម្ងន់របស់អ្នក។ BMI ដែលមានសុខភាពល្អគួរតែមានពី 18.5 ទៅ 24.9 kg/m2
ការពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំ (Regular Health Checkups) ការពិនិត្យសុខភាពប្រចាំឆ្នាំអាចជួយអ្នកកំណត់កត្តាហានិភ័យរបស់អ្នក និងការពារជំងឺដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលបានទាន់ពេលវេលា។ គួរតែពិនិត្យវាស់សម្ពាធឈាម កម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម និងកម្រិតជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមជាប្រចាំ។ ប្រសិនបើមានភាពមិនប្រក្រតីណាមួយត្រូវបានរកឃើញ សូមពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ដើម្បីទទួលការព្យាបាលសមស្រប
ឈប់ជក់បារី និងជៀសវាងផ្សែងបារី ការឈប់ជក់បារីអាចកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលយ៉ាងសំខាន់។ ទោះបីជាអ្នកជក់បារីយូរក៏ដោយ ការឈប់ជក់បារីអាចជួយស្ដារសុខភាពរបស់អ្នកឡើងវិញ
កំណត់ការទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង ប្រសិនបើអ្នកផឹកស្រា គួរតែពិសារក្នុងកម្រិតសមរម្យ។ បុរសមិនគួរផឹកលើសពីពីរកែវក្នុងមួយថ្ងៃ ហើយស្ត្រីមិនគួរផឹកលើសពីមួយកែវក្នុងមួយថ្ងៃ
គ្រប់គ្រងភាពតានតឹង ស្វែងរកវិធីដើម្បីបំបាត់ភាពតានតឹងដែលសមស្របនឹងអ្នក ដូចជាការធ្វើសមាធិ យូហ្គា ឬចូលរួមក្នុងសកម្មភាពដែលអ្នកចូលចិត្ត។ ការគ្រប់គ្រងស្ត្រេសបានល្អអាចកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងធ្វើអោយគុណភាពជីវិតរបស់អ្នកប្រសើរឡើង
ត្រូវចាំថា ការពារប្រសើរជាងព្យាបាល ការចាប់ផ្តើមថែរក្សាសុខភាពរបស់អ្នកនៅថ្ងៃនេះនឹងធ្វើឱ្យគុណភាពជីវិតរបស់អ្នកប្រសើរឡើងក្នុងរយៈពេលវែង និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺធ្ងន់ធ្ងររួមទាំងជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកដែលប្រឈមនឹងជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលអាចធ្វើការណាត់ជួបជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ដើម្បីពិនិត្យ និងធ្វើផែនការព្យាបាលនៅមជ្ឈមណ្ឌលខួរក្បាល និងប្រព័ន្ធប្រសាទ នៅមន្ទីរពេទ្យអន្តរជាតិវេជ្ជថានី។ យើងផ្តល់ជូននូវការថែទាំយ៉ាងជិតស្និទ្ធដោយអ្នកឯកទេសផ្នែកខួរក្បាល និងប្រព័ន្ធប្រសាទ ដែលបំពាក់ដោយបច្ចេកវិទ្យា និងឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្រទំនើបបំផុត ដើម្បីបង្កើនគុណភាពជីវិតរបស់អ្នក
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម ឬធ្វើការណាត់, សូមទាក់ទងមកកាន់
មជ្ឈមណ្ឌលខួរក្បាលនិងប្រព័ន្ធប្រសាទ , មន្ទីរពេទ្យវេជ្ជថានី សេវាកម្មទូរស័ព្ទ ២៤ម៉ោង: (+66)89-201-9000
Medically Reviewed by
DR. VONGKANOK KOWATANAMONGKON
Neurology
Medical Neurology - Stroke and Vascular
Readers’ Rating
1.0 out of 5 stars (based on 1 review)