ត្រៀមខ្លួនឪ្យបានល្អជាមួយ! 10 រឿងសំខាន់ៗ ដែលអ្នកជំងឺផ្លាស់ប្ដូរតម្រងនោមចាំបាច់ត្រូវដឹង!
ការផ្លាស់ប្តូរតម្រងនោមជួយអ្នកជំងឺដែលមានជំងឺតំរងនោមដំណាក់កាលចុងក្រោយទទួលបានគុណភាពជីវិតកាន់តែប្រសើរត្រលប់មកវិញ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ
ជំងឺតម្រងនោមគឺជាបញ្ហាសុខភាពមួយដែលជិតខ្លួនជាងអ្វីដែលមនុស្សជាច្រើនគិត ព្រោះជំងឺនេះចាប់ផ្តើមដោយស្ងៀមស្ងាត់ដោយគ្មានរោគសញ្ញាជាក់ស្តែង ប៉ុន្តែនៅពេលដែលរោគសញ្ញាលេចឡើង ជារឿយៗតែងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរ។ ដូច្នេះការសង្កេត “សញ្ញាព្រមាននៃជំងឺតម្រងនោម” ចាប់តាំងពីដំណាក់កាលដំបូងៗគឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ដើម្បីជួយឪ្យទទួលបានការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា
តើជំងឺតម្រងនោមជាអ្វី ហើយហេតុអ្វីបានជាវានៅជិតខ្លួនជាងអ្វីដែលអ្នកគិត?
ជំងឺតម្រងនោម (Kidney Disease) កើតឡើងនៅពេលដែលមុខងារតម្រងនោមកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺន មិនអាចច្រោះកាកសំណល់ និងការគ្រប់គ្រងតុល្យភាពទឹក អេឡិចត្រូលីត និងសម្ពាធឈាមឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ប្រសិនបើមិនបានព្យាបាលទេ វាអាចវិវត្តទៅជាជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ (CKD) ឬខ្សោយតម្រងនោមដែលត្រូវការការលាងឈាម ឬការប្តូរតម្រងនោម
សញ្ញាព្រមាននៃជំងឺតម្រងនោមដែលអ្នកគួរដឹង
- ការនោមខុសប្រក្រតី
- នោមញឹកញាប់នៅពេលយប់
- ទឹកនោមមានពពុះមិនធម្មតា
- ទឹកនោមដែលមានពណ៌ក្រមៅ ដូចជាទឹកលាងសាច់ ឬមានឈាម
- ហើម ដែលជាទូទៅកើតនៅលើមុខ ត្របកភ្នែក ជើង និងប្រអប់ជើង
- សម្ពាធឈាមខ្ពស់៖ ជាពិសេសប្រសិនបើត្រូវបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរកឃើញមុនអាយុ ៣៥ ឆ្នាំ វាអាចជាលទ្ធផលនៃការរលាកតម្រងនោមមួយចំនួន
- អស់កម្លាំង ខ្សោយ និងស្លេកស្លាំង
- រមាស់ ស្ងួតស្បែក និងស្បែកខ្មៅ
- បាត់បង់ចំណង់អាហារ ក្អួត ចង្អោរ
កត្តាហានិភ័យសម្រាប់ជំងឺតម្រងនោម
- ជំងឺទឹកនោមផ្អែម (Diabetes Mellitus)
- ជំងឺលើសឈាម (Hypertension)
- ជំងឺធាត់ (Obesity)
- ប្រវត្តិគ្រួសារមានជំងឺតម្រងនោម ដូចជាជំងឺគីសក្នុងតម្រងនោម
- ការប្រើប្រាស់ថ្នាំមួយចំនួនជាបន្តបន្ទាប់ ដូចជាថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ និងថ្នាំបន្ធូរសាច់ដុំ និងឱសថបុរាណមួយចំនួន
- ការញ៉ាំអាហារដែលមានជាតិប្រៃខ្ពស់ ជាពិសេសនៅពេលផ្សំជាមួយនឹងការទទួលទានទឹកមិនគ្រប់គ្រាន់
- ការជក់បារី
ការព្យាបាលជំងឺតម្រងនោម
ការព្យាបាលជំងឺតម្រងនោមអាស្រ័យលើមូលហេតុនៃជំងឺ រួមទាំងដំណាក់កាលនិងភាពធ្ងន់ធ្ងរនេះជំងឺ។ ដោយគ្រូពេទ្យរបស់អ្នកនឹងជ្រើសរើសវិធីសាស្រ្តដែលសមស្របបំផុតសម្រាប់អ្នកជំងឺម្នាក់ៗ
- ការព្យាបាលជំងឺខ្សោយតម្រងនោមដំណាក់កាលដំបូង
- គ្រប់គ្រងជំងឺដែលបណ្តាលឱ្យខ្សោយតម្រងនោម ដូចជាជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងជំងឺលើសឈាម តាមរយៈការគ្រប់គ្រងរបបអាហារ ការប្រើថ្នាំ និងការតាមដានជាប្រចាំជាមួយគ្រូពេទ្យរបស់អ្នក
- លេបថ្នាំដែលជួយពន្យារជំងឺខ្សោយតម្រងនោម ដូចជា ថ្នាំលើសឈាម ក្រុម ACE inhibitors (ARBs) ថ្នាំ SGLT-2 inhibitors (ARBs) និងថ្នាំ SGLT-2 inhibitors ជាដើម
- កែសម្រួលរបៀបរស់នៅរបស់អ្នក ដោយញ៉ាំអាហារដែលមានជាតិប្រៃទាប និងប្រូតេអ៊ីនទាប ដើម្បីកាត់បន្ថយបន្ទុកលើតម្រងនោមរបស់អ្នក
- គ្រប់គ្រងទម្ងន់របស់អ្នក ដើម្បីរក្សា BMI មិនលើសពី 23 Kg/m2
- ការព្យាបាលជំងឺខ្សោយតម្រងនោមកម្រិតមធ្យម
- ការព្យាបាលផលវិបាកដូចជា ភាពស្លេកស្លាំង អតុល្យភាពអេឡិចត្រូលីត និងការហើម
- តាមដានមុខងារតម្រងនោមយ៉ាងដិតដល់ជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសតម្រងនោម
- ការព្យាបាលជំងឺខ្សោយតម្រងនោមដំណាក់កាលចុងក្រោយ
- ការលាងឈាម (Dialysis) មានវិធីសាស្រ្តពីរ៖
- ការលាងឈាមដោយម៉ាស៊ីនតម្រងនោមសិប្បនិម្មិត (Hemodialysis)
- ការលាងឈាមតាមពោះ (Peritoneal Dialysis)
នេះគឺជាជម្រើសព្យាបាលដ៏មានប្រសិទ្ធភាពជួយឪ្យអ្នកជំងឺដែលវិលត្រឡប់ទៅរកគុណភាពជីវិតស្ទើរតែធម្មតាបំផុត
- ការថែទាំតាមអាការៈ (Palliative care)
វិធីថែទាំ និងការពារជំងឺតម្រងនោម
- ពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំ ដោយការវាស់សម្ពាធឈាម ការធ្វើតេស្តឈាម និងការធ្វើតេស្តទឹកនោម យ៉ាងហោចណាស់ម្តងក្នុងមួយឆ្នាំ
- រក្សាកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម និងសម្ពាធឈាមរបស់អ្នកឱ្យស្ថិតក្នុងកម្រិតធម្មតា
- កាត់បន្ថយអាហារប្រៃ និងអាហារកែច្នៃ
- ផឹកទឹកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ប្រហែល 30 មីលីលីត្រក្នុងមួយគីឡូក្រាមនៃទម្ងន់ខ្លួនក្នុងមួយថ្ងៃ ឬប្រហែល 2,000 មីលីលីត្រក្នុងមួយថ្ងៃ
- ជៀសវាងថ្នាំដែលប៉ះពាល់ដល់តម្រងនោមដោយមិនចាំបាច់
ជំងឺតម្រងនោមនៅជិតខ្លួនជាងអ្វីដែលអ្នកគិត។ ប្រសិនបើអ្នកជួបប្រទះរោគសញ្ញាមិនធម្មតាណាមួយ ដូចជាការប្រែប្រួលនៃការបញ្ចេញទឹកនោម ហើម អស់កម្លាំង ឬសម្ពាធឈាមខ្ពស់ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។ ការព្យាបាលដំបូងអាចពន្យារការវិវត្តនៃជំងឺ ប៉ុន្ដែប្រសិនបើវិវិត្តទៅជាជំងឺខ្សោយតម្រងនោម អាចត្រូវពឹងផ្អែកលើ ការលាងឈាម ឬការប្តូរតម្រងនោម ។ ការបង្ការ និងការត្រួតពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំគឺជាគន្លឹះក្នុងការរក្សាសុខភាពតម្រងនោមរយៈពេលវែង
សំណួរដែលសួរជាញឹកញាប់អំពីជំងឺតម្រងនោម
តើអ្នកជំងឺត្រូវការលាងឈាមប៉ុន្មានដងក្នុងមួយសប្តាហ៍?
ជាធម្មតាការលាងឈាមដោយម៉ាស៊ីនតម្រងនោមសិប្បនិម្មិត (Hemodialysis) ត្រូវធ្វើប្រហែល 2-3 ដងក្នុងមួយសប្តាហ៍ ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យលើរោគសញ្ញារបស់អ្នក និងការសំរេចចិត្តរបស់គ្រូពេទ្យរបស់អ្នក
តើការប្តូរតម្រងនោមអាចនៅបានរយៈពេលប៉ុន្មាន?
ប្រសិនបើអ្នកជំងឺថែរក្សាសុខភាពរបស់ពួកគេ និងលេបថ្នាំទប់ស្កាត់ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំតាមវេជ្ជបញ្ជា តម្រងនោមដែលផ្លាស់ប្តូរអាចមានរយៈពេលជាមធ្យម 10-20ឆ្នាំ ឬច្រើនជាងនេះ
តើជំងឺតម្រងនោមអាចព្យាបាលជាសះស្បើយដែរឬទេ?
ជំងឺតម្រងនោមដំណាក់កាលដំបូងមួយចំនួនអាចព្យាបាលជាសះស្បើយបាន ប្រសិនបើត្រូវបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងព្យាបាលទាន់ពេលវេលា ប៉ុន្តែប្រសិនបើជាជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃច្រើនតែមិនអាចព្យាបាលជាសះស្បើយទេ ធ្វើបានត្រឹមតែពន្យារពេលនៃការចុះខ្សោយរបស់តម្រងនោមបានដោយការប្រើថ្នាំ និងការផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅ។ ប្រសិនបើវិវត្តដល់ជំងឺតម្រងនោមដំណាក់កាលចុងក្រោយ មុខងារតម្រងនោមមិនអាចស្តារឡើងវិញបានទេ ចាំបាច់ត្រូវការការព្យាបាលតម្រងនោម ដូចជាការលាងឈាម ឬការប្តូរតម្រងនោម
តើការញ៉ាំអាហារប្រៃពិតជាបណ្តាលឱ្យមានជំងឺតម្រងនោមមែនទេ?
ពិតមែនហើយ ការទទួលទានជាតិសូដ្យូមច្រើនពេកក្នុងរយៈពេលយូរបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ ជំងឺលើសឈាម និងជំងឺបេះដូង
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម ឬធ្វើការណាត់, សូមទាក់ទងមកកាន់
មជ្ឈមណ្ឌលផ្លាស់ប្តូរឈាមតម្រងនោម, មន្ទីរពេទ្យអន្ដរជាតិវេជ្ជថានី
សេវាកម្មទូរស័ព្ទ ២៤ម៉ោង: 02-734-0000
Medically Reviewed by
Readers’ Rating
5.0 out of 5 stars (based on 3 reviews)
