បណ្ដោយឪ្យសរសៃកែងជើងរលាករ៉ាំរ៉ៃ ប្រយ័ត្នឆ្អឹងកែងជើងដុះដោយមិនដឹងខ្លួន
នៅពេលដែលសរសៃកែងជើងរលាក អ្នកជំងឺនឹងមានអារម្មណ៍ឈឺចាប់នៅកជើង ហើយការឈឺចាប់នឹងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរបន្ទាប់ពីការហាត់ប្រាណ
សំឡេងលឺនៅក្នុងជង្គង់ តាមមកដោយការឈឺចាប់ និងហើមរហូតធ្វើឪ្យអ្នកមិនអាចធ្វើចលនា ឬទ្រទម្ងន់បាន អាចជាសញ្ញានៃការដាច់សរសៃចង ACL ដែលជារបួសទូទៅក្នុងចំណោមអត្តពលិក និងអ្នកដែលមានគ្រោះថ្នាក់។ ការរងរបួសនេះមិនត្រឹមតែបង្កការឈឺចាប់ និងប៉ះពាល់ដល់ជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើមិនបានព្យាបាល វាអាចនាំឱ្យកើតជំងឺសឹកសន្លាក់ជង្គង់មុនអាយុបាន។ អត្ថបទនេះនឹងជួយអ្នកឱ្យយល់ពីមូលហេតុ រោគសញ្ញា និងជម្រើសនៃការព្យាបាលសម្រាប់ការដាច់សរសៃចង ACL ដូច្នេះអ្នកអាចទ្រទ្រង់នឹងរបួសបាន ហើយអាចត្រលប់មកធ្វើចលនាពេញលេញឡើងវិញបានម្ដងទៀត
តើការដាច់សរសៃចង ACL ជាអ្វី?
ការដាច់សរសៃចងឆ្អឹងមុខ (Anterior Cruciate Ligament: ACL) គឺជាការដាច់សរសៃពួរចងឆ្អឹងមុខ ដែលជារចនាសម្ព័ន្ធដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងសន្លាក់ជង្គង់។ ជាធម្មតាសរសៃចងនេះ ដើរតួជាអ័ក្សកណ្តាល ដោយរក្សាស្ថេរភាព និងការពារការបង្វិលនៃជង្គង់។ នៅពេលដែលការដាច់សរសៃចង ACL កើតឡើង ស្ថេរភាពជង្គង់នឹងបាត់បង់ ដែលបណ្តាលឱ្យអ្នកជំងឺមានអារម្មណ៍ថារលុង ស្រុឌ ឬមិនមានលំនឹងក្នុងពេលធ្វើចលនា ដែលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់សកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ
មូលហេតុនៃការដាច់សរសៃចង ACL
មូលហេតុទូទៅបំផុតគឺការផ្លាស់ទីខុសចង្វាក់ភ្លាមៗនិងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយអាចបែងចែកមូលហេតុបាន ដូចខាងក្រោម៖
- ការរងរបួសពីការលេងកីឡា គឺជាមូលហេតុទូទៅបំផុត ជាពិសេសនៅក្នុងកីឡាដែលតម្រូវឱ្យឈប់ភ្លាមៗ ការផ្លាស់ប្តូរទិសដៅយ៉ាងលឿន ការប៉ះទង្គិច ឬការលោតចុះមិនត្រឹមត្រូវ ដូចជានៅក្នុង កីឡាបាល់ទាត់ បាល់បោះ បាល់ឱប ឬវាយសី
- គ្រោះថ្នាក់ក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ដូចជាការដួល ការធ្លាក់ពីកន្លែងខ្ពស់ ឬគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ដែលអាចបណ្តាលឱ្យមានកម្លាំងបង្វិលធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្លាក់ជង្គង់
ការដាច់សរសៃចង ACL មានរោគសញ្ញាដូចម្ដេច
- ឮសំឡេងខ្លាំងៗនៅក្នុងសន្លាក់ជង្គង់
- ឈឺជង្គង់ខ្លាំងភ្លាមៗ
- ជង្គង់ហើមគួរឱ្យកត់សម្គាល់
- មិនអាចឈរ ឬដើរដោយជើងដែលរងរបួសបានពេញលេញ
- មានអារម្មណ៍ថាជង្គង់រលុង ឬមិនមានស្ថេរភាព
- មិនអាចពត់ ឬតម្រង់ជង្គង់បានពេញលេញ
តើអ្នកណាខ្លះដែលមានហានិភ័យនៃការរហែក ACL?
ទោះបីជារបួសនេះអាចកើតឡើងចំពោះនរណាម្នាក់ក៏ដោយ ក្រុមមនុស្សមួយចំនួនមានហានិភ័យខ្ពស់ជាង។ ក្រុមទីមួយគឺអត្តពលិក ដែលជារឿយៗប្រើជង្គង់របស់ពួកគេយ៉ាងខ្លាំង និងធ្វើចលនាលឿនៗ។ ក្រុមមួយទៀតគឺស្ត្រី ដែលកាយវិភាគសាស្ត្រ និងមុំសន្លាក់ជង្គង់របស់ពួកគេខុសពីបុរស រួមផ្សំជាមួយនឹងកម្លាំងសាច់ដុំជាមធ្យមទាបជាង ដែលធ្វើឱ្យពួកគេងាយនឹងរងរបួសនៅពេលធ្វើចលនាស្រដៀងគ្នា
វិធីសង្គ្រោះបឋមជាមូលដ្ឋាន
- ឪ្យអ្នកជំងឺបញ្ឈប់សកម្មភាពភ្លាមៗ ហើយនៅស្ងៀម កុំធ្វើចលនា
- ស្អំទឹកកកឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីកាត់បន្ថយការឈឺចាប់ និងហើម
- នៅពេលដែលរបួសបានធូរស្រាល សូមសាកល្បងពត់ និងលាតជង្គង់ ហើយដាក់ទម្ងន់បន្តិចម្តងៗ ដើម្បីតាមដានភាពមិនប្រក្រតីណាមួយ
- ប្រសិនបើការឈឺចាប់ធ្ងន់ធ្ងររហូតមិនអាចចលនាបាន សូមប្រើបន្ទះឈើ ឬឧបករណ៍ផ្សេងទៀត ហើយចងវាដោយបង់រុំ
- ប្រសិនបើជង្គង់ខូចទ្រង់ទ្រាយ ឬរមួល សូមកុំព្យាយាម ចុច ទាញ ឬរុញវាត្រឡប់ទៅកន្លែងដើមវិញ នែនាំឪ្យធ្វើការអបហើយស្វែងរកការព្យាបាលពីគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់
ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនៃការដាច់សរសៃចងឆ្អឹងខាងមុខ ACL
នៅពេលអ្នកទៅជួបគ្រូពេទ្យរបស់អ្នក ពួកគេនឹងចាប់ផ្តើមដោយសួរអ្នកអំពីប្រវត្តិជំងឺរបស់អ្នក និងលក្ខណៈនៃគ្រោះថ្នាក់។ បន្ទាប់មក ពួកគេនឹងធ្វើការពិនិត្យរាងកាយ ដើម្បីវាយតម្លៃស្ថេរភាពនៃសន្លាក់ជង្គង់របស់អ្នក។ គ្រូពេទ្យរបស់អ្នកអាចបញ្ជាឱ្យថតកាំរស្មីអ៊ិច ដើម្បីរកមើលរបួសឆ្អឹងដែលពាក់ព័ន្ធ។ ដើម្បីធ្វើការវិនិច្ឆ័យត្រឹមត្រូវបំផុត ការស្កេន MRI (រូបភាពអនុភាពម៉ាញេទិក) ផ្តល់នូវរូបភាពច្បាស់លាស់នៃសរសៃចង និងជាលិកាទន់នៅក្នុងសន្លាក់ជង្គង់របស់អ្នក។ នេះអាចបញ្ជាក់ពីការរហែក ACL និងច្រានចោលរបួសដែលពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតដែលអាចកើតមាន
ការព្យាបាល សរសៃចងឆ្អឹងខាងមុខ ACL ដែលរហែក
ដោយសារតែ ACL ដែលរហែកមិនអាចភ្ជាប់ឡើងវិញបានតាមធម្មតាដោយខ្លួនឯង ដូច្នេះការព្យាបាលទើបផ្តោតលើការស្តារស្ថេរភាពដល់សន្លាក់ជង្គង់។ វិធីសាស្ត្រព្យាបាលដែលទទួលបានជោគជ័យគឺការកសាង ACL ថ្មីឡើងវិញ (ACL Reconstruction) ដែលស្រដៀងនឹង ACL ដើម
ការវះកាត់ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នពេញនិយមប្រើវិធី វះកាត់ដោយប្រើកាមេរ៉ា ដោយអាចមើលឃើញទិដ្ឋភាពនៃរោគសាស្ត្រផ្សេងៗនៅក្នុងសន្លាក់ជង្គង់បានច្បាស់លាស់ និងជានីតិវិធីដែលមានការមុខរបួសតិចតួចបំផុត ដោយគ្រូពេទ្យវះកាត់ធ្វើការចោះរន្ធតូចៗខ្នាតប្រហែល ២-៣រន្ធ នៅជុំវិញជង្គង់ ដើម្បីបញ្ចូលកាមេរ៉ា និងឧបករណ៍វះកាត់ខ្នាតតូចៗ ចូលទៅជួសជុលសរសៃចងឆ្អឹងខាងមុខ។ គុណសម្បត្តិនៃការវះកាត់ដោយប្រើកាមេរ៉ា រួមមាន មុខរបួសវះកាត់ខ្នាតតូចត្រឹមតែ ១សង់ទីម៉ែត្រ ២-៣រន្ធ នឹងមិនប៉ះពាល់សរីរាង្គជុំវិញ ការឈឺចាប់តិចតួចបំផុត និងការជាសះស្បើយយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកជំងឺត្រឡប់ទៅរកសកម្មភាពធម្មតាវិញក្នុងរយៈពេលខ្លី
តើអាចព្យាបាលការរហែក ACL ដោយមិនចាំបាច់វះកាត់បានទេ?
ចំពោះអ្នកជំងឺវ័យចំណាស់ ដែលមានការរហែកសរសៃចង ACL តែមួយ ហើយមិនមានសកម្មភាពដែលត្រូវប្រើជង្គង់ខ្លាំងក្លាក្នុងរយៈពេលយូរ អាចត្រូវបានពិចារណាការព្យាបាលដោយមិនវះកាត់ ដោយផ្តោតជាចម្បងលើការព្យាបាលដោយចលនាដើម្បីពង្រឹងសាច់ដុំជុំវិញជង្គង់
ប៉ុន្ដែសម្រាប់មនុស្សវ័យក្មេងដែលចង់ត្រឡប់ទៅលេងកីឡាវិញដូចជាបាល់ទាត់ វាយសី និងបាល់បោះ ឬអ្នកដែលធ្វើការដែលត្រូវការប្រើជង្គង់ ដូចជាអត្តពលិក អ្នកពន្លត់អគ្គីភ័យ កម្មករ ឬអ្នកទទួលភ្ញៀវ ការវះកាត់គឺជាជម្រើសដ៏សមស្របមួយដើម្បីស្តារស្ថេរភាពជង្គង់ និងការពារបញ្ហាទាក់ទងនឹងការងារ
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺ ដោយមិនគិតពីអាយុ ជួបប្រទះនឹងការដួលរលំជង្គង់ ឬរលុងសន្លាក់ជង្គង់ក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ឬប្រសិនបើការព្យាបាលដោយចលនាមិនធ្វើអោយរោគសញ្ញាប្រសើរឡើងទេ គ្រូពេទ្យអាចណែនាំការវះកាត់ដើម្បីការពារការខូចខាតបន្ថែមទៀត
ការដាច់សរសៃចងខាងមុខគឺជារបួសដែលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ស្ថេរភាពជង្គង់ និងគុណភាពជីវិត។ ប្រសិនបើមិនបានព្យាបាលទេ វាអាចនាំឱ្យមានបញ្ហារយៈពេលវែងដូចជាជំងឺសឹកសន្លាក់ជង្គង់។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរហ័ស និងត្រឹមត្រូវ រួមផ្សំជាមួយនឹងផែនការព្យាបាលសមស្រប មិនថាជាការវះកាត់កសាងសរសៃចងថ្មីឡើងវិញ និងការព្យាបាលដោយចលនាត្រឹមត្រូវ អាចស្តារស្ថេរភាព និងកម្លាំងជង្គង់ឡើងវិញ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកត្រលប់ទៅសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នកវិញដោយទំនុកចិត្ត
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម ឬធ្វើការណាត់, សូមទាក់ទងមកកាន់
មជ្ឈមណ្ឌលឆ្អឹងនិងសន្លាក់, មន្ទីរពេទ្យអន្ដរជាតិវេជ្ជថានី
សេវាកម្មទូរស័ព្ទ ២៤ម៉ោង: 02-7340-000
Medically Reviewed by
DR. RATTHAPOOM WATCHAROPAS
Orthopedics
Sport Medicine and Shoulder Joint Surgery
Readers’ Rating
5.0 out of 5 stars (based on 2 reviews)
