ภาวะไตวาย เป็นภาวะที่ไตสูญเสียความสามารถในการกรองของเสียออกจากเลือด ไม่สามารถขับของเสียผ่านทางปัสสาวะได้ ทำให้ของเสียตกค้างในร่างกาย อีกทั้งยังทำให้ระดับน้ำ เกลือแร่ และแร่ธาตุต่าง ๆ ในร่างกายขาดความสมดุล ส่งผลให้ระบบการทำงานของร่างกายผิดปกติ และเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิต หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

ภาวะไตวายมีอาการดังต่อไปนี้

• หน้าบวม ขาบวม
• ปัสสาวะลดลง
• ปัสสาวะบ่อยในเวลากลางคืน
• ปัสสาวะมีฟอง หรือ เลือดปน
• ผิวแห้ง และ คัน
• อ่อนเพลีย
• คลื่นไส้ อาเจียน
• เบื่ออาหาร
• ลมหายใจมีกลิ่นเหมือนปัสสาวะ

1. ล้างไตทางช่องท้อง คือการใช้สายยางฝังไว้ในช่องท้องแบบถาวรและใส่น้ำยาล้างไตเข้าไปในช่องท้อง เพื่อฟอกของเสียในเลือดออก รวมถึงปรับสมดุลของน้ำ เกลือแร่ และสารเคมีต่าง ๆ โดยต้องเปลี่ยนถ่ายน้ำยาทุกวัน วันละ 4 – 6 ครั้ง สามารถทำเองได้ที่บ้าน แต่ต้องทำอย่างถูกวิธีเพื่อลดโอกาสติดเชื้อในช่องท้อง
2. ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม คือการนำเลือดของผู้ป่วยออกจากร่างกายด้วยการแทงเข็มเข้าเส้นเลือดแล้วต่อกับท่อไปยังตัวกรองเพื่อให้เลือดสะอาดและปรับสมดุลแร่ธาตุต่าง ๆ เครื่องไตเทียมจะนำเลือดกลับเข้าสู่ร่างกายตามเดิม โดยกระบวนการฟอกเลือดนี้จะใช้เวลาครั้งละประมาณ 4 ชั่วโมง โดยผู้ป่วยจะต้องมารับการฟอกเลือดที่โรงพยาบาลสัปดาห์ละ 2 – 3 ครั้ง
3. ปลูกถ่ายไต คือการผ่าตัดนำไตของผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นการบริจาคจากผู้ที่เสียชีวิตแล้วหรือยังมีชีวิตอยู่ มาทำหน้าที่แทนไตเดิมของผู้ป่วย โดยวางไตใหม่ไว้ในอุ้งเชิงกรานแล้วต่อเข้ากับกระเพาะปัสสาวะและหลอดเลือดของผู้ป่วย หลังการผ่าตัดผู้ป่วยจะไม่ต้องบำบัดด้วยการฟอกไตอีกต่อไป แต่จำเป็นต้องรับประทานยากดภูมิไปตลอดชีวิตเพื่อป้องกันร่างกายต่อต้านไตใหม่ หรือที่เรียกว่าภาวะสลัดไต โดยวิธีนี้เหมาะกับผู้ป่วยที่ร่างกายแข็งแรง ไม่มีความเสี่ยงสูงต่อภาวะติดเชื้อและไม่มีโรคหัวใจรุนแรง

• การปลูกถ่ายไตจากผู้บริจาคที่มีชีวิต (living-related kidney transplant)ตามหลักเกณฑ์ที่ระบุตามกฎหมาย ผู้บริจาคไตต้องเป็นญาติที่มีความสัมพันธ์ทางสายเลือด ได้แก่ พ่อแม่ พี่น้อง ลูก หลาน ลุง ป้า น้า อา หรือจากสามีภรรยาที่แต่งงาน หรืออยู่ด้วยกันมากกว่า 3 ปี ยกเว้นมีบุตรด้วยกันไม่จำเป็นต้องรอจนครบ 3 ปี
• การปลูกถ่ายไตจากผู้บริจาคที่มีภาวะสมองตาย (deceased donor kidney transplant)

เป็นการนำไตมาจากผู้บริจาคที่มีภาวะสมองตาย โดยได้รับการจัดสรรผ่านศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย ซึ่งเป็นผู้จัดหาผู้บริจาคอวัยวะ และจัดสรรไตจากผู้บริจาคที่มีภาวะสมองตายอย่างเป็นธรรม เสมอภาคและถูกต้องตามหลักวิชาการ โดยไม่มีการซื้อขายอวัยวะ

การปลูกถ่ายไตเป็นวิธีการรักษาภาวะไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ให้ผลดีที่สุด แต่การรักษาด้วยวิธีนี้ก็มีข้อจำกัดบางประการซึ่งต้องมีการวางแผนการรักษาร่วมกันระหว่างทีมแพทย์และตัวผู้ป่วยเพื่อให้การรักษานี้เกิดประโยชน์สูงสุดและปลอดภัยที่สุดกับตัวผู้ป่วย
ข้อดี

1. ไม่ต้องฟอกเลือด หรือ ล้างไตทางหน้าท้อง
2. ร่างกายแข็งแรง
3. ไม่ต้องควบคุมอาหาร และ น้ำอย่างเคร่งครัด
4. คุณภาพชีวิตดีขึ้น
5. สามารถมีบุตรได้ตามปกติ

ข้อเสีย

1. มีความเสี่ยงในการผ่าตัด
2. ต้องรับประทานยากดภูมิตลอดชีวิต
3. มีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย จากผลข้างเคียงของยากดภูมิ
4. มีความเสี่ยงต่อการปฏิเสธไตของร่างกาย

1. เป็นผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย ที่ได้รับการบำบัดทดแทนไตอยู่
2. ไม่มีประวัติโรคติดเชื้อที่เป็นข้อห้าม อาทิ (HIV) และ ไม่มีปัญหายาเสพติด
3. สามารถติดตามคำแนะนำของแพทย์และมารับการติดตามการรักษาได้อย่างสม่ำเสมอ
4. ยอมรับและสามารถรับผิดชอบค่าใช้จ่ายทั้งหมดที่เกิดจากการรักษาด้วยการปลูกถ่ายไตได้
5. หากเป็นผู้ป่วยที่มีประวัติมะเร็งมาก่อน จะต้องได้รับการรักษาให้หายขาดมาแล้วอย่างน้อย 2-5 ปี แล้วแต่ชนิดของมะเร็ง
6. ไม่เป็นผู้ที่มีภาวะความเสี่ยงสำหรับการผ่าตัด เช่น ภาวะหัวใจขาดเลือด หัวใจล้มเหลว
7. มีภาวะจิตที่ปกติ ซึ่งจะมีการประเมินจากจิตแพทย์ก่อนเข้ารับการผ่าตัด