ต่อมไทรอยด์เป็นหนึ่งในต่อมไร้ท่อที่มีบทบาทสำคัญต่อระบบเมตาบอลิซึมและการควบคุมหลายด้านของร่างกาย ต่อมนี้ตั้งอยู่ที่ด้านหน้าของคอ อยู่ใต้กล่องเสียงและห่อหุ้มหลอดลม มีรูปร่างคล้ายผีเสื้อ โดยประกอบด้วยโลบสองข้างที่เชื่อมต่อกันด้วยส่วนที่เรียกว่า “isthmus” ต่อมไทรอยด์มี 2 ข้าง น้ำหนักประมาณ 15 – 25 กรัม
หน้าที่ของต่อมไทรอยด์: ต่อมไทรอยด์มีหน้าที่หลักคือการผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ ซึ่งมีผลต่อการเผาผลาญในร่างกาย หน้าที่หลัก ๆ ของฮอร์โมนไทรอยด์ ได้แก่ :การควบคุมอัตราเมตาบอลิซึม ที่ช่วยในการควบคุมอัตราการเผาผลาญและการใช้พลังงานในร่างกายช่วยเรื่องการเจริญเติบโตและการพัฒนาของร่างกาย โดยเฉพาะในช่วงวัยเด็กและวัยรุ่นช่วยในการควบคุมการทำงานของระบบประสาท โดยมีผลต่อความว่องไวและระดับการตื่นตัว การควบคุมอุณหภูมิร่างกายและมีบทบาทในการควบคุมระดับไขมันในเลือด
การทำงานของต่อมไทรอยด์: การทำงานของต่อมไทรอยด์ถูกควบคุมโดยระบบฮอร์โมนซึ่งรวมถึงการควบคุมจากต่อมใต้สมอง (Pituitary gland) ซึ่งปล่อยฮอร์โมน TSH ฮอร์โมน TSH นี้จะกระตุ้นต่อมไทรอยด์ให้ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ เมื่อระดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดสูงพอ จะมีการส่งสัญญาณยับยั้งกลับไปยังต่อมใต้สมองเพื่อลดการผลิต TSH จึงเป็นการรักษาระดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดให้คงที่
โรคไทรอยด์คือภาวะที่เกิดจากการทำงานผิดปกติของต่อมไทรอยด์ ซึ่งอาจเกิดจากการผลิตฮอร์โมนไทรอยด์มากเกินไปหรือน้อยเกินไป หรือเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของต่อมเอง เช่น การขยายตัวหรือการมีก้อน โรคไทรอยด์สามารถส่งผลกระทบอย่างมากต่อสุขภาพโดยรวม เนื่องจากฮอร์โมนไทรอยด์มีบทบาทสำคัญต่อระบบเมตาบอลิซึมและกระบวนการต่างๆ ในร่างกาย
- ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism) เป็นภาวะที่ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ออกมามากเกินไป ซึ่งส่งผลให้กระบวนการเมแทบอลิซึมของร่างกายทำงานเร็วกว่าปกติ ภาวะนี้สามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุและมีผลกระทบต่อร่างกายในหลายๆ ด้าน
- ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ (Hypothyroidism)คือภาวะที่ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ไม่เพียงพอ ซึ่งทำให้กระบวนการเมแทบอลิซึมของร่างกายช้าลง ภาวะนี้มีผลกระทบต่อร่างกายหลายด้านและสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ
- ก้อนที่ต่อมไทรอยด์ที่ไม่ใช่มะเร็ง (Thyroid Nodules)เป็นก้อนเนื้อหรือการเจริญเติบโตที่เกิดขึ้นภายในต่อมไทรอยด์ ซึ่งเป็นต่อมที่อยู่บริเวณคอด้านหน้าตรงกลางใกล้กับหลอดลม โดยทั่วไปแล้วก้อนเหล่านี้ไม่เป็นอันตรายและไม่ก่อให้เกิดมะเร็ง
- มะเร็งต่อมไทรอยด์ (Thyroid Cancer)เป็นชนิดของมะเร็งที่เกิดขึ้นในเนื้อเยื่อของต่อมไทรอยด์ ซึ่งเป็นต่อมรูปผีเสื้อที่อยู่บริเวณคอด้านหน้าตรงกลางใกล้กับหลอดลม ต่อมไทรอยด์มีหน้าที่ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ที่ช่วยควบคุมการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย
- ภาวะไทรอยด์อักเสบ (Thyroiditis)คือการอักเสบของต่อมไทรอยด์ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ และมีผลกระทบต่อการทำงานของต่อมไทรอยด์ ภาวะนี้สามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในระดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือด ทั้งในรูปแบบของภาวะไทรอยด์เป็นพิษ (hyperthyroidism) หรือภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ (hypothyroidism)มักพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย และมีการเจริญเติบโตของก้อนเนื้อที่ต่อมไทรอยด์
- คอพอก (Goiter)คือภาวะที่ต่อมไทรอยด์โตขึ้นอย่างผิดปกติ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ คอพอกอาจไม่ทำให้เกิดอาการใด ๆ หรืออาจทำให้เกิดอาการที่เกี่ยวข้องกับการกดทับโครงสร้างใกล้เคียง เช่น หลอดลมหรือหลอดอาหาร
- ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism)หรือภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป (overactive thyroid) อาการที่พบได้ในผู้ป่วยกลุ่มนี้ คือน้ำหนักลดอย่างรวดเร็วแม้ว่ารับประทานอาหารมากขึ้นหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ (tachycardia) เหงื่อออกมากและรู้สึกร้อนตลอดเวลามือสั่นวิตกกังวลและกระวนกระวายประจำเดือนผิดปกติในผู้หญิงกล้ามเนื้ออ่อนแรงอาการบวมและเจ็บที่คอ (Goiter)
- ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ (Hypothyroidism)อาการที่พบได้ในผู้ป่วยกลุ่มนี้ คือรู้สึกเหนื่อยล้าและอ่อนเพลียน้ำหนักเพิ่มขึ้นแม้ว่าจะรับประทานอาหารเท่าเดิมหรือน้อยลงหนาวง่ายแม้ในอากาศที่ไม่เย็นผิวแห้งและหยาบกร้านผมร่วงและผมบางอาการท้องผูกกล้ามเนื้ออ่อนแรงและปวดเมื่อยหัวใจเต้นช้า (Bradycardia) อาการบวมที่ใบหน้าและลำคอความจำและสมาธิลดลงประจำเดือนผิดปกติในผู้หญิง
- ก้อนที่ต่อมไทรอยด์ที่ไม่ใช่มะเร็ง (Thyroid Nodules) อาการของก้อนที่ต่อมไทรอยด์ส่วนใหญ่ไม่แสดงอาการใด ๆ และถูกตรวจพบโดยบังเอิญจากการตรวจร่างกายหรือการตรวจภาพทางการแพทย์ก้อนเนื้อสามารถมองเห็นหรือรู้สึกได้ที่บริเวณคออาจมีอาการเจ็บหรือไม่สบายที่คออาการเสียงแหบหรือเปลี่ยนแปลงอาการกลืนลำบากหรือหายใจลำบาก หากก้อนใหญ่จนกดทับหลอดลมหรือหลอดอาหาร
- มะเร็งต่อมไทรอยด์ (Thyroid Cancer)มีได้ตั้งแต่ก้อนขนาดเล็ก ๆ ไปจนถึงก้อนขนาดใหญ่ ก้อนเนื้อที่คอที่สามารถเห็นหรือรู้สึกได้อาการเสียงแหบหรือเปลี่ยนแปลงอาการกลืนลำบากหรือหายใจลำบากอาการเจ็บหรือไม่สบายที่คออาการบวมที่ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ
- ภาวะไทรอยด์อักเสบ (Thyroiditis)มักมีอาการปวดและบวมที่คออาการเจ็บที่คอหรือกรามเหนื่อยล้าและอ่อนเพลียมีการเปลี่ยนแปลงในระดับฮอร์โมนไทรอยด์ ทำให้มีอาการของภาวะไทรอยด์เป็นพิษหรือภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์มีไข้ (ในกรณีที่เป็นการติดเชื้อ)กลืนลำบากหรือเสียงแหบ (ในบางกรณี)
- คอพอก (Goiter)มักพบว่าบริเวณที่คอบวมเห็นได้ชัดเจนอาการกลืนลำบากหรือรู้สึกเหมือนมีอะไรติดคออาการหายใจลำบาก โดยเฉพาะเมื่อออกแรงหรืออยู่ในท่านอนอาการเสียงแหบหรือเสียงเปลี่ยนอาการเจ็บหรือไม่สบายที่คอ
